Τι εστί Circuit Bending;

Το πότε

   Πατέρας του circuit bending θεωρείται ο Reed Ghazala όπου στα 1967 ανακάλυψε κατά λάθος ότι το «βραχυκύκλωμα» της πλακέτας μιας audio συσκευής μπορεί να χρησιμοποιηθεί δημιουργικά! Όπως λέει κι ο ίδιος: «Είχα αφήσει ένα 9-volt τρανζιστοράτο ενισχυτή μέσα στο συρτάρι μου με το κάλυμμα της πλακέτας να λείπει και το power στο on. Όταν έκλεισα το συρτάρι, προς μεγάλη μου έκπληξη, άκουσα ήχους που έμοιαζαν με τα πανάκριβα synthesizer εκείνης της εποχής». Όταν ο Ghazala ανακάλυψε ότι ο ήχος που άκουσε προερχόταν από το βραχυκύκλωμα του ενισχυτή με κάτι μεταλλικό που βρισκόταν μέσα στο συρτάρι αμέσως αναρωτήθηκε ότι αν αυτό συνέβη κατά λάθος, -σε μια συσκευή που υποτίθεται ότι δεν πρέπει να παράγει ήχο από μόνη της-, τότε τι θα μπορούσε να συμβεί αν το βραχυκύκλωμα γίνει εσκεμμένα σε συσκευές παραγωγής ήχου;


Το πώς

   Το circuit bending είναι η τέχνη του hacking σε «μουσικά παιχνίδια» με σκοπό τη δημιουργία ήχων που δεν είχαν αρχικά την δυνατότητα να αναπαράγουν. 
   Το clue της όλης υπόθεσης είναι σχετικά απλό. Παίρνουμε ένα μουσικό παιχνίδι, το οποίο μπορεί να είναι ένα παιδικό keyboard, μια παιδική κούκλα, ένα speak & spell παιχνίδι κλπ και τα ανοίγουμε με σκοπό να έχουμε πρόσβαση στην πλακέτα. Κατόπιν, και εφόσον αυτά παράγουν ένα σταθερό ήχο αρχίζουμε να βραχυκυκλώνουμε με ένα καλώδιο διάφορα σημεία της πλακέτας με σκοπό τη δημιουργία νέων ήχων οι οποίοι μας ακούγονται μουσικά εκμεταλλεύσιμοι. Αφού έχουμε εντοπίσει πάνω στην πλακέτα ένα σύνολο από ήχους που μας ενδιαφέρουν μπορούμε να ενώσουμε αυτά τα σημεία με καλώδια τα οποία θα πηγαίνουν σε διακοπτάκια πάνω στο panel του παιχνιδιού ώστε το hacking να είναι αναστρέψιμο αλλά και εύκολα προσβάσιμο. Αυτή είναι κατά βάση η τεχνική του circuit bending, όταν θα υπάρξει με τον καιρό μια μεγαλύτερη άνεση και ευχέρεια μπορούμε να πειραματιστούμε με ποτενσιόμετρα, πυκνωτές, φωτοαντιστάσεις κλπ και με το πώς αυτά επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα. Επίσης, το μεγάφωνο που συνήθως υπάρχει σε αυτές τις συσκευές μπορεί να αντικατασταθεί από ένα jack(output) το οποίο θα μας επιτρέψει να χρησιμοποιήσουμε το τελικό -μουσικό πλέον- όργανο με κανονικούς ενισχυτές.
Το αποτέλεσμα –αν και ποικίλει- είναι συνήθως ένας οργανικός out of space «τυχαίος» ήχος ο οποίος με λίγη φαντασία στη χρήση μπορεί να ιντριγκάρει άμεσα οποιαδήποτε ανήσυχη μουσική προσωπικότητα. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τη χρήση equalizer και εξωτερικών μονάδων εφφέ (delay, ring modulator κλπ) το αποτέλεσμα δεν θυμίζει καθόλου ότι ο ήχος προέρχεται από ένα απλό μουσικό παιχνίδι.

Το γιατί

   Αυτό που διαφοροποιεί το circuit bending από τα παραδοσιακά όργανα είναι ο βασικός ρόλος που διαδραματίζει σε αυτά ο –εδώ και αιώνες εξόριστος από τη μουσική πραγματικότητα- παράγοντας της «τύχης». Οι οπαδοί του, αντί να προσπαθήσουν να χαλιναγωγήσουν την τυχαία συμπεριφορά των οργάνων τείνουν συνήθως να την ενισχύουν.     
   Τα circuit bending όργανα είναι ασταθή, απρόβλεπτα και δεν φαίνεται να πολυενδιαφέρονται για τις μουσικές κλίμακες. Πάραυτα, αυτή η νέα έκφραση δεν ενδιαφέρετε να καταφέρει κάποιο πλήγμα στο κατεστημένο μουσικό τοτέμ …απλά το αγνοεί. Ο ήχος που παράγεται από τα «βραχυκυκλωμένα» παιχνίδια, ο τρόπος που «παίζεται» αυτή η μουσική και η αισθητική του, πηγάζουν όλα από το ίδιο το circuit bending σε ανάδραση με τον μουσικό που το χρησιμοποιεί. 


Το αποτέλεσμα

   Για πρώτη φορά στην ιστορία της μουσικής αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα αισθητή η πρόταση, ότι η διαδικασία δημιουργίας και παραγωγής ήχων είναι εξίσου -αν όχι- σημαντικότερη από το ίδιο το μουσικό αποτέλεσμα! Για αυτόν που έχει βαρεθεί τους παραδοσιακούς τρόπους προσέγγισης της μουσικής, για αυτόν που θέλει να ανακαλύψει νέους τρόπους έκφρασης και να πειραματιστεί, το circuit bending έχει κάτι να του προσφέρει.





Πηγές και βιβλιογραφία
www.oddmusic.com
www.anti-theory.com
Ghazala Reed, Circuit bending, build your own alien instruments, Wiley Publishing, Indianapolis, 2005