Copyrights σε παραγγελία (commission)?

[Nikolas]

Καλησπέρα παιδιά,

 

Ενώ, γενικώς, ξέρω τι κάνω, εδώ τα έχω βρει σκούρα...

 

Έχω σκοπό να αρχίσω να "πουλάω" τις υπηρεσίες μου, ως συνθέτης, στο fiverr. Έχω τις γνωριμίες, τη γνώση, κλπ... Κανένα πρόβλημα.

 

Θα προσφέρω τη σύνθεση, καθώς και την παρτιτούρα κι εδώ αρχίζει το πρόβλημα. Μέχρι τώρα όταν κάποιος μου ζητάει να γράψω κάτι, το κάνω τσάμπα, και μετά ίσως να το εκδόσω (ως καλός εκδότης που είμαι). Υπάρχει μια σιωπηλή συμφωνία ότι το κομμάτι είναι ΔΙΚΟ ΜΟΥ και είναι 100% κατανοητό (ειδικά εαν εκδοθεί).

 

Αν, όμως, πληρωθώ για το κομμάτι... τι γίνεται τότε; Ποιός έχει τα δικαιώματα; Μπορεί ο αγοραστείς να πουλήσει την παρτιτούρα, ξανά και ξανά; Μπορεί να την δώσει σε 100 μαθητές του για πάντα; 

Τι γίνεται σε αυτή τη περίπτωση; Είναι total buy out? 

Στα παιχνίδια που έχω δουλέψει, υπάρχει πάντα όρος ότι είναι ΜΟΝΟ για το συγκερκιμένο παιχνίδι (και συνήθως διεκδικω και κάποια % από τις πωλήσεις)... 

[Alex Raptakis]

Είναι πιο απλό απ'όσο νομίζεις. Εκτός από το κομμάτι, μπορείς να πουλήσεις και την άδεια (για το οτιδήποτε). Φυσικά ανάλογα την άδεια και το πόσα δικαιώματα δίνεις, τόσο μεγαλύτερη η τιμή που πρέπει να ζητήσεις. Όπως και να χει, ότι και να κάνεις το κάνεις πάντα με συμβόλαιο.

Ίσως μου διαφεύγει κάποιο, αλλά γράφω εδώ όσα γνωρίζω:
 

- All rights reserved: Όλα απαγορεύονται

- Personal Use: Δε μπορεί να το βγει δημόσια, ούτε να βγει κέρδος
- Creative Commons: Μπορεί να βγει ημόσια αλλά δε μπορεί να έχει κέρδος, ούτε έμμεσα (πχ διαφημίσεις Youtube)

- Commercial Use: Μπορεί να βγάλει κέρδος έμμεσα, πχ σαν backing track, από διαφημίσεις, κτλ) αλλά δε μπορεί να υπάρξει άμεσο κέρδος μέσω derrivative work ή redistribution.

- Permissive License: Μπορεί να γίνει αναδιανομή ή κέρδος από παράγωγο προϊόν, αλλά και re-license. Συναντάται συνήθως στον κόσμο του software.

- Public Domain: Όλα ανοιχτά, για όλους, χωρίς συμβόλαιο

- Ghost Writer: Δημιουργία απευθείας κάτι για όνομα κάποιου άλλου, είτε με συμβόλαιο είτε χωρίς.

 

Στον καλλιτεχνικό κόσμο δεν είναι κάτι σύνηθες να δίνεις όλα τα δικαιώματα, ειδικά σε τέτοιες περιπτώσεις όπως τα commissions. Εκεί δίνεις είτε personal, είτε commercial, που πάει μαζί με το συμβόλαιο φυσικά, πριν γίνει οποιαδήποτε πληρωμή. Πριν δώσεις την τελική τιμή, θα ρωτάς, personal ή commercial use? (Και αν δε ξέρουν, οφείλεις να τους εξηγείς προφανώς).

 

Αν θες τώρα να δώσεις όλα τα δικαιώματα σε κάποιον (συγκεκριμένα), τότε γίνεται με το Permissive License.

Ένα σχετικό άρθρο που μπορείς να διαβάσεις περισσότερα για αυτό είναι ένα στη Wikipedia. Είναι γραμμένο με γνώμονα το software αλλά πάνω κάτω τα ίδια είναι, εφόσον είσαι ξεκάθαρος στο συμβόλαιό σου.

https://en.wikipedia.org/wiki/Permissive_software_license

 

Ένα παράδειγμα

Στο χώρο της τέχνης υπάρχουν διάφορα παραδείγματα που μπορείς να βρεις πρακτικά.
Πχ: Stock photo websites, font sites κτλ.
- Σαν Free εκδοση θα σου έχει μόνο personal use, πχ βάλε ένα γραφικό στην εργασία για τη σχολή σου.

- Σαν Paid έκδοση σου έχει commercial license. Εκεί βρίσκεις ίσως και το Editorial license που έχει να κάνει με διάσημα πρόσωπα.

- Δε σου έχει ποτέ να αγοράσεις Permissive License, και για την ακρίβεια πάντα αναγράφεται κάπου στο EULA/Terms of Use. Πχ δε μπορείς να αγοράσεις μια sample βιβλιοθήκη Spitfire Audio και να την πουλήσεις. Ακόμα και στο Pianobook που είναι όλα community-driven και τέρμα ελεύθερα, εκεί φτάνει μέχρι το Commercial use, και αναγράφεται "It is forbidden to sell or redistribute the sample libraries that you do not own the copyright to (e.g. you are not the uploader)."

 

Αν κάποιος αρχίσει να αναδιανέμει το προϊόν σου (ή παράγωγό του) ενώ φυσικά δε το γράφει το συμβόλαιο και δεν έχει πληρώσει για τα δικαιώματα στο δημιουργό του, τότε προφανώς μπορείς να κινηθείς νομικά. Το αν σε συμφαίρει η όχι, αυτό είναι άλλο (μεγάλο) ζήτημα.

Επεξεργασμένο 5 Μαΐου 2022 από Alex Raptakis

[roberto30]

@Nikolas, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ρυθμίζονται και προστατεύονται στην Ελλάδα με τον Νόμο 2121/1993 όπως ισχύει σήμερα κατόπιν της τροποποίησης του με τον Νόμο 4212/2013 που ενσωμάτωσε δύο οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

 

Με την δημιουργία κάθε πρωτότυπου έργου, ο δημιουργός αυτοδικαίως αποκτά πνευματικά δικαιώματα τα οποία απαρτίζονται από το Ηθικό και το Περιουσιακό δικαίωμα επί του έργου.

 

Το Ηθικό δικαίωμα είναι εκείνο που συνδέει τον δημιουργό με το έργο του ενώ το Περιουσιακό δικαίωμα είναι εκείνο που παρέχει στον δημιουργό την δυνατότητα να εκμεταλλευτεί το έργο του.

 

Με το Περιουσιακό δικαίωμα ο δημιουργός μπορεί να εκμεταλλευτεί με οποιοδήποτε τρόπο επιθυμεί το έργο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να το διαθέτει με όποιο τρόπο θέλει, με τους όρους που ο ίδιος θέλει. Σε σχέση λοιπόν με το ερώτημά σου, εσύ ως δημιουργός είσαι εκείνος που θα καθορίσει στο πρόσωπο που θα καταβάλει το τίμημα που έχετε συμφωνήσει αν θα έχει στην συνέχεια δικαίωμα να το εκμεταλλευτεί οικονομικά περαιτέρω (πχ να παραχωρήσει προς τρίτους άδειες χρήσης ή εκμετάλλευσης ή ακόμα και μεταβίβασης του περιουσιακού δικαιώματος εξ ολοκλήρου), αν το δικαίωμα αυτό θα είναι αποκλειστικό ή περιορισμένο κλπ. Αυτό λοιπόν για να καταστεί ξεκάθαρο, θα πρέπει να ορίζεται και περιγράφεται στην εκάστοτε σύμβαση παραχώρησης των δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα λοιπόν στο Fiverr θα πρέπει στην περιγραφή της υπηρεσίας να αναφέρονται επακριβώς τα δικαιώματα που μεταβιβάζονται, οι περιορισμοί τους και γενικά οι όροι της συναλλαγής. Τι ακριβώς προσφέρεις. Αν το σύστημα σου δίνει την δυνατότητα να γράψεις και παρακάτω τους περιορισμούς αυτούς τότε καλό είναι να τους επαναλάβεις και στα επόμενα βήματα που προσφέρει η ηλεκτρονική πλατφόρμα (π.χ. στα σχόλια της συναλλαγής).

 

Το Ηθικό δικαίωμα είναι εκείνο που δεν μεταβιβάζεται και ακολουθεί πάντα το έργο. Αυτό σημαίνει ότι το έργο σου δεν μπορεί να αποκοπεί από εσένα, ούτε μπορεί ο τρίτος που θα αγοράσει μια άδεια χρήσης ή εκμετάλλευσης να ισχυρίζεται ότι είναι ο δημιουργός του.

 

Στο Fiverr συναλλάσσεται κόσμος απ' όλο τον πλανήτη. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που διαπιστώσεις παραβίαση κάποιου δικαιώματός σου θα είναι εξαιρετικά δύσκολο και κοστοβόρο να μπορέσεις να ικανοποιηθείς δικαστηριακά.

[Κβαντική Διεμπλοκή]

Ένας φίλος που γράφει μουσική για βιντεοπαιχνίδια τα πουλάει και αυτός δεν έχει κανένα απολύτως δικαίωμα.

Φαντάζομαι ότι εξαρτάται από την συμφωνία που κάνεις με τον καθέναν.

[Nikolas]

Ευχαριστώ παίδες.

 

Προφανώς υπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις. Αλλά ταυτόχρονα αν έρθετε στη θέση του αγοραστή, εκεί ξεκινάει το πρόβλημα. Αν δηλαδή εγώ τον χρεώσω 100 ευρώ (που θα μου πάρει 2-3 ώρες να γράψω το κομμάτι που θέλει και την παρτιτούρα) μετά θα περιμένει για αυτό το ποσό, ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ να μοιραστεί την παρτιτούρα με όποιον θέλει. Όχι να βγάλει και κέρδος, όμως. 

Το παραπάνω μου φαίνεται κάπως λογικό... :-/ 

[Alex Raptakis]

@Nikolas σου λέω επίσης και το εξής, just in case.

Στον κόσμο των commissions, το παραδοτέο συνήθως χρεώνεται με την τελική διάρκεια ανά λεπτό, και με το πόσο περίπλοκο είναι. Πχ, ένα απλό κομμάτι για 1 όργανο, πχ πιάνο είναι $100/λεπτό, ενώ ένα φουλ ορχηστρικό είναι $500/λεπτό, με commercial use. Αν θέλουν personal τους λες ότι μπορεί να μειωθεί. Αν σου πουν personal και το κάνουν commercial, τότε δε χρειάζεται να πας δικαστικά. Απλά κάνεις publish το κομμάτι σε spotify, youtube κτλ, μέσω ενός σωστού publisher, και όποιος ξανανεβάσει το κομμάτι τρώει demonetize ή DMCA.

 

Αν τώρα σκοπεύεις να πουλάς μόνο παρτιτούρες, τότε σίγουρα θα πρέπει να πας σε ένα ειδικό Permissive License με δικούς σου όρους. Aν το σκεφτείς, το commercial license δε βρίσκει ιδιαίτερο λόγο ύπαρξης σε μια παρτιτούρα, καθώς από μόνη της δεν έχει τρόπο χρήσης.

 

Συνήθως, για να κάνει κάποιος commission ένα κομμάτι μόνο για παρτιτούρα, είτε θέλει να μάθει να παίζει για πάρτη του ένα ήδη υπάρχον κομμάτι που δε το βρίσκει (personal use), είτε θέλει να βάλει την παρτιτούρα σε κάποιο βιβλίο, site κτλ. Εκεί σίγουρα μιλάμε για redistribution και ξεφεύγει από το commercial.

 

Φτιάξε λοιπόν ένα συμβόλαιο που να λέει ότι για παρτιτούρες ισχύει ότι πρέπει να μπει το όνομά σου αλλά επιτρέπετε το redistribution, κτλ. Αν τώρα ο άλλος δε το βάλει, δυστυχώς δεν υπάρχουν μέσα να το ελέγξεις. Εκτός αν τον παρακολουθείς σαν detective...