nikodemos

Το ηλεκτρικό μπάσο αν και είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στις μοντέρνες ποπ και ροκ παραγωγές τις περισσότερες φορές αντιμετωπίζεται ως "φτωχός συγγενής" , ειδικά σε σχέση με την ηλ.κιθάρα. Αυτό βέβαια είναι από μόνο του οξύμωρο καθώς μιλάμε και πάλι για μια ηλεκτρική κιθάρα.... Αυτό σημαίνει πως και στο ηλεκτρικό μπάσο μπορούμε (αν αυτό είναι βέβαια επιθυμητό) να ακολουθήσουμε προσεγγίσεις αντίστοιχες με την ηχογράφηση της κιθάρας, να χρησιμοποιήσουμε δηλαδή την ιδιαιτερότητα ενός συστήματος όργανο-ενίσχυση-χώρος και το πως αυτά τα στοιχεία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Ταυτόχρονα μπορούμε να ασχοληθούμε και με την direct ηχογράφηση του οργάνου και πιθανότατα με τον συνδυασμό των δύο. Ας δούμε κατ'αρχάς τι μας προσφέρει η κάθε περίπτωση... Η απ'ευθείας (direct) ηχογράφηση μας προσφέρει μια πιο "ακριβή" και άμεση "εικόνα" του οργάνου απαλαγμένη από άλλα επεξεργαστικά στάδια (ενίσχυση) αλλά και από μέσα που επιδρούν στον χαρακτήρα και στο ηχόχρωμα (μικρόφωνα - χώρος). Ταυτόχρονα μας δίνει (υπό συνθήκες) ένα πληρέστερο συχνοτικά και δυναμικά υλικό για να δουλέψουμε, ενώ δεν αποκλείει και την μετέπειτα χρήση ενισχυτή (αν χρειαστεί) μέσω reamping. Απαραίτητη προυπόθεση για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος η κατάλληλη ενίσχυση του σήματος σε line level. Στα μείον θα μπορούσαμε να βάλουμε το υπερβολικά "στεγνό" και "δισδιάστατο" σήμα, την έλειψη ιδιαίτερου χαρακτήρα (αν και η προενίσχυση μπορεί να είναι ιδιαίτερα δραστική) και φυσικά την πιθανότατα διαφορετική αίσθηση που μπορεί να έχει για τον μη εξοικοιωμένο χειριστή-μουσικό αυτή η συνδεσμολογία. Η ηχογράφηση μέσω μικροφώνου και ενισχυτή από την άλλη πλευρά μας δίνει ένα σαφέστατα πιο χρωματισμένο και με χαρακτήρα αποτέλεσμα, ανάλογα με τον χώρο, τα μικρόφωνα, την τοποθέτηση κλπ κλπ Έτσι όπως και στην περίπτωση της κιθάρας και ανάλογα με την τοπολογία του ενισχυτή, τον τύπο και την θέση του μικροφώνου μπορούμε να επιτύχουμε από "απαλά" χρωματισμένο ήχο έως ακραία υπεροδηγημένο. Στα μείον θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε τους περιορισμούς στο συχνοτικό και δυναμικό περιεχόμενο όπως αυτοί καθορίζοντε από τον συνδυασμό ηχείου-μικροφώνου-χώρου, τον υψηλότερο θόρυβο αλλά και την μη αναστρέψιμη παρέμβαση στην ηχητική πηγή. Και οι 2 πλευρές λοιπόν έχουν τα υπέρ και τα κατά τους και όπως συνήθως η καλύτερη επιλογή βρίσκεται κάπου στην μέση, στον συνδυασμό δηλαδή και των δύο. Ας δούμε λοιπόν πως θα μπορούσαμε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα και τι θα πρέπει να προσέξουμε. Σε ότι αφορά την απ'ευθείας (direct) ηχογράφηση,όπως είπαμε είναι πολύ σημαντική η σωστή ενίσχυση του σήματος σε line level, με άλλα λόγια η επιλογή προενίσχυσης....Έτσι είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε αν θέλουμε απόλυτα καθαρή ενίσχυση ή κάτι πιο χαρακτηριστικό και χρωματισμένο. Ανάλογα λοιπόν με το τι θέλουμε επιλέγουμε και την ανάλογη υλοποίηση. Και σε αυτή την περίπτωση οι solid state προενισχύσεις (και ειδικότερα οι σύγχρονες με ic's) προσφέρουν πιο γρήγορο transient response από τις αντίστοιχες λυχνίας (χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα καλό - το πιο αργό response σε συνδυασμό με το πιθανό soft clipping μπορεί να δημιουργήσει ένα πολύ επιθυμητό subtle compression effect). Πολύ καθοριστικός παράγωντας είναι και η παρουσία ή όχι μετασχηματιστών εισόδου και εξόδου και ο τρόπος που αυτοί επιδρούν στο χαμηλώτερο συχνοτικό φάσμα. Εδώ πολύ συχνά γίνεται μια παρανόηση καθώς σε πολλές προενισχύσεις με traffos που περιλαμβάνουν είσοδο HiZ το σήμα ΔΕΝ περνάει από τον μετασχηματιστή εισόδου.Σε αυτή την περίπτωση και αν θέλουμε να αξιοποιήσουμε και τους μετασχηματιστές εισόδου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα DI και στην συνέχεια την mic είσοδο....γενικότερα σε πολλά preamps η HiZ είσοδος δεν μοιράζεται την ίδια διαδρομή (στο σύνολο της) με την mic και αξίζει τον κόπο να πειραματιστούμε με την παρεμβολή ενός DI. Προσωπικές μου επιλογές στο θέμα είναι τα line amps από broadcast modules όπως Telefunken & Siemens της σειράς Vx72 ή το 1272 της Neve. Στα αυτιά μου δίνουν την εικόνα ενός πολύ πλούσιου αποτελέσματος με πολύ έντονο χαρακτήρα στα χαμηλομεσαία, πολύ συμπαγή ήχο και πολύ "απαλά" ψηλά. Γενικά προτιμώ σαφέστατα το χαρακτηριστικό αποτύπωμα των μετασχηματιστών αυτού του τύπου ειδικά σε discrete tranzistor preamps-line amps όπως αυτά που ανέφερα. Σε ότι αφορά την ηχογράφηση με μικρόφωνο, είναι πολύ βασικό να θυμόμαστε ένα πολύ απλό πράγμα....σκοπός μας είναι κατ'αρχάς να ηχογραφήσουμε αυτό που ακούμε....δηλαδή πολύ απλά να μας ικανοποιεί αυτό που ακούμε από τον ίδιο τον ενισχυτή του (που σημαίνει πως έχουμε κάνει την σωστή επιλογή ενισχυτή και καμπίνας). Προσωπικά αυτό που θέλω να πάρω τις περισσότερες φορές από έναν ενισχυτή μπάσου είναιένα πιο "ζωντανό" υψηλομεσαίο συχνοτικό τμήμα (το attack από τα δάκτυλα ή την πένα) και τον όποιο "αέρα"....Γι'αυτό τον λόγο επιλέγω συνήθως καμπίνες μικρότερου συνολικού όγκου και πιο "κιθαριστικής" λογικής όπως η τρομερή 4 x12" JCM800 BASS SERIES...αντίστοιχα και σε ότι αφορά την επιλογή μικροφώνου τα ribbon είναι μια πολύ καλή λύση για την περίπτωση καθώς τα περισσότερα αποτυπώνουν με ιδιαίτερη λεπτομέρεια το μεσαίο τμήμα του συχνοτικού φάσματος με πολύ smooth άκρα. Από εκεί και πέρα πολύ καλές επιλογές μπορεί να είναι και πολλά δυναμικά με παρόμοια χαρακτηριστικά όπως τα SM7b & MD441, MD421, RE20 κλπ κλπ αλλά και κάποια πιο "ιδιαίτερα" LDC όπως τα U87, MA200, M147, U47FET κλπ κλπ Σε ότι αφορά την επιλογή προενίσχυσης ισχύει ότι και πιο πάνω με τον επιπρόσθετο παράγωντα της "συμπεριφοράς" των δυναμικών και ribbon και άρα την ανάγκη για το καλύτερο δυνατό matching σε ότι αφορά το απαραίτητο input gain & impedance. Αυτό που θα πρέπει οπωσδήποτε να προσέξουμε αν θέλουμε να συνδυάσουμε τα 2 διαφορετικά κανάλια είναι τυχόν προβλήματα φάσης που πολύ εύκολα μπορούν να "καταστρέψουν" την όλη προσπάθεια δημιουργώντας ένα εξαιρετικά αδύναμο bass track. Σε ότι αφορά το θέμα της επεξεργασίας με eq των tracks κατά την ηχογράφηση, αν και προσωπικά θεωρώ την ισοστάθμιση περιττή αν έχει γίνει προσεκτική δουλειά (με εξαίρεση ίσως κάποιο ελαφρύ HighPass στο direct κανάλι ώστε να το "απελευθερώσει" από "περιττή" πληροφορία), καλό θα είναι να είμαστε προσεκτικοί στο πόσο παρεμβατική θα είναι αυτή. Μην ξεχνάμε ότι "ότι γράφει....δεν ξεγράφει". Για περισσότερα σχετικά με την ισοστάθμιση σας παρπέμπω στο σχετικό άρθρο. Γενικά στο μπάσο κατά την ηχογράφηση η ισοστάθμιση θα πρέπει να έχει μάλλον "επιδιορθωτικό" χαρακτήρα με αναιπαίσθητες επεμβάσεις. Αν το υλικό μας έχει κάποιο έντονο συχνοτικό πρόβλημα καλό είναι να αναζητήσουμε την λύση στα αρχικά στάδια της δημιουργίας του, δηλαδή στο παίξιμο, στο όργανο αλλά και γιατί όχι στην ίδια την ενορχήστρωση. Σε ότι αφορά την δυναμική επεξεργασία ισχύει μεν το ίδιο, από την άλλη όμως προσωπικά την θεωρώ απαραίτητο συστατικό ενός πετυχημένου bass track. Πιο συγκεκριμένα για το μεν direct track συνήθως η επιλογή μου είναι κάποιο "αργό" tube compressor με smooth αλλά αρκετά γρήγορο release ώστε να διατηρεί ένα καλό μέσο level εξομαλύνωντας και στρογγυλεύωντας τις άκρες, χωρίς όμως να δημιουργεί ακουστό pumping και για το μικρόφωνο κάποιο πιο "γρήγορο" και "άγριο" FET comp που θα τονίσει πιο πολύ την δυναμική κίνηση του οργάνου αλλά και θα κάνει πολύ πιο έντονη την αίσθηση του χώρου αναδεικνύωντας το σώμα κάθε νότας εκτός από το attack.....και στις 2 περιπτώσεις είναι τρομερά χρήσιμο να υπάρχει η δυνατότητα για sidechain έλεγχο του gain reduction μέσω κάποιου HP φίλτρου. Πολλές φορές είναι πολύ καλή ιδέα η χρήση του compression παράλληλα και η ηχογράφηση του σε διαφορετικά tracks ή ακόμη και ο συνδυασμός και σε σειρά και παράλληλα....με εξαίρεση ίσως την παράλληλη σύνδεση τα VCA comps και o smashing χαρακτήρας τους δεν αποτελούν για εμένα καλή λύση για το ηλ.μπάσο (τουλάχιστον όχι στο tracking). Αυτά τα λίγα για αρχή... πειραματιστείτε και μην ξεχνάτε τα εξής - Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το "σωστό" και εμπνευσμένο παίξιμο. - Τίποτα δεν μπορεί να διορθώθεί τελείως εκ των υστέρων.... - Τίποτα δεν είναι λάθος αν ακούγεται σωστά...."if it sounds good, it's good" (J.Meek)

αν σε ενδιαφέρουν line level inputs only και όχι preamps οι καλύτερες επιλογές σε σχεση τιμής απόδοσης είναι η adi 8ds (RME) και η aurora 8 (Lynx). σε ότι αφορά τα operating levels οι επιλογές είναι κατά βάση fixed σε όλες τις pro υλοποιήσεις (δηλαδή η επιλογή ανάμεσα σε -10dbv και +4dbu )

Παναγιώτη εγώ σε ευχαριστώ...και για την εμπιστοσύνη σου αλλά κυρίως για την συμμετοχή σου σε αυτές τις συζητήσεις.... :) Ξέρω πως δεν μίλησες για διαφορές σε ποιότητα ήχου, αλλά έδωσες εντέχνως την ευκαιρία να θεσουμε αυτή την σημαντική διαχωριστική γραμμή που πολύ όμορφα και επιγραμματικά παρέθεσες στο τελευταίο ποστ.

Για να γίνει πιο κατανοητό θα πρέπει να συμπληρώσουμε την λέξη "διαθέσιμη".....δηλαδή (και να καταλαβαίνουν όλοι όπως πολύ σωστά είπες :)) δυναμική περιοχή έχει ο ήχος ως ενέργεια....οι μετατροπείς και το λογισμικό έχουν διαθέσιμη δυναμικό εύρος, δηλαδή με απλά λόγια σε τι εύρος μπορούν να καταγράψουν με ακρίβεια το εισερχόμενο σήμα από το χαμηλώτερο του σημείο έως το δυνατότερο. Συμβαίνει λοιπόν το εξής ενδιαφέρον....ο ήχος ως φυσικό μέγεθος έχει κατώτερο όριο ως ένταση αλλά θεωρητικά δεν έχει οροφή (μετρήσιμη τουλάχιστον) ενώ αντίστροφα τα καταγραφικά μέσα έχουν θεωρητικά συγκεκριμένο ανώτατο όριο και (ανάλογα με το bitrate) μεταβλητό κατώτατο όριο. Αυτό εκ των πραγμάτων καθιστά τα 24 bit (στον μετατροπέα) υπεραρκετό διαθέσιμο έυρος (θεωρητικά μεγαλύτερο από 124db) καθώς ουσιαστικά ξεπερνάει όπως είπα τόσο το διαθέσιμο εύρος της ίδιας μας της ακοής αλλά στο σύνολο μάλλον των ad υλοποιήσεων το διαθέσιμο δυναμικό εύρος του αναλογικού τμήματος της εισόδου (θα δεις ότι στα τεχνικά χαρακτηριστικά τους οι πλειονότητα των μετατροπέων αναφέρουν ως δυναμική περιοχή τα 110 με 117 db) λόγω του θορύβου που οι ίδιοι οι μετατροπείς παράγουν λόγω θερμότητας κλπ. Στην ερώτηση τώρα....Φυσικά και όχι....όπως είπα οι μόνες διαφοροποιήσεις (ακόμη και στο ίδιο bitrate μετατροπής) θα μπορούσαν να προέλθουν από τον μετατροπέα και τυχόν διαφοροποιήσεις ποιοτικές στο αναλογικό τμήμα της υλοποίησης, συνεπώς αφού μιλάμε για τους ίδιους μετατροπείς δεν υπάρχει καμμία διαφορά. Νομίζω πως η έννοια audio engine είναι λίγο παρεξηγημένη και περιβάλεται από μυθικές ώρες ώρες διαστάσεις....εξηγούμαι. Το πως διαχειρίζεται τους πόρους του συστήματος ένα daw είναι πιθανόν να προκαλούν διαφορές στο realtime playback με την έννοια ότι πολύ πιθανόν κάπου λόγω κακής συνεργασίας μεταξύ λογισμικού, host περιβάλλοντος και cpu κάπου να δημιουργούντε drops & glitches , κάτι που όμως μεταβάλεται και ανάλογα με το φορτίο (πρότζεκτ) αλλά και ακόμη πιο χαζούς "εξωγενείς" παράγωντες όπως η κατάσταση των σκληρών δίσκων , το μέγεθος της ram, ο τρόπος που τα διαχειρίζεται ανά περίσταση (priority) το εκάστοτε daw κλπ κλπ. Αυτά όμως επ'ουδενί δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ηχητικά χαρακτηριστικά και αυτός είναι ο λόγος που τουλάχιστον σε ότι αφορά το έξπορτ το batch processing είναι η καλύτερη επιλογή (οταν μιλάμε για ITB mixing). Σε ότι αφορά την ίδια την επεξεργασία, εκεί είναι λογικό να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς την μεθοδολογία και την προσέγγιση του κάθε software developer....αλλά και πάλι δεν είναι δυνατό να αλλάξουν οι βασικές αρχές στο πως δουλεύει ένα eq για παράδειγμα...το πόσο καλοσχεδιασμενο και χρηστικό είναι είναι άλλη ιστορία....το ακούγεται καλύτερα ή χειρότερα όμως είναι λάθος διατύπωση....πολύ απλά γιατί δεν υπάρχουν υλικά όπως στον αναλογικό κόσμο που με τα ιδιίατερα χαρακτηριστικά τους θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα. Έτσι θεωρητικά (αν και το έχω δει να γίνεται και στην πράξη) οποιοδήποτε ψηφιακό παραμετρικό eq με τις ίδιες σχεδιαστικές αρχές μπορεί να ακούγεται απόλυτα όμοιο. Ας μην ξεχνάμνε πως αυτό που εμείς βλέπουμε και ακούμε σε ένα daw είναι το γραφικό interface που επέλεξε και υλοποίησε ο κατασκευαστής και όχι ό ίδιος ο αλγόριθμος.....θέλω να πω πως δεν πρέπει να θεωρούμε ως δεδομένο ότι αυτό που βλέπουμε ανταποκρίνεται και στην πραγματικότητα ούτε ως τιμή ούτε ως γράφημα. Είναι πολύ λογικό να υπάρχουν daw φτιαγμένα με πολύ προσοχή και ακρίβεια στην απεικόνιση και στα μεγέθη τιμών και άλλα όχι και τόσο....αυτό όμως επ'ουδενί δεν σημαίνει ότι το ένα ακούγεται καλύτερα από το άλλο....μπορεί κάποιος να πει ότι το τάδε είναι σαφέστατα πιο καλοσχεδιασμένο και χρηστικό από το δείνα....αλλά το να πεις το τάδε "ακούγεται" καλύτερα από το άλλο κλπ κλπ είναι απλά λάθος. Συμπερασματικά, όλα τα daw που διαθέτουν κοινά ποιοτικά χαρακτηριστικά και μοιράζοντε τα ίδια εργαλεία μπορούν να σε οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα...απλά πιθανότατα πρέπει να αλλάξει η προσέγγιση και αυτό δεν έχει να κάνει με διαφορές στην ποιότητα της διαχείρισης του ήχου αλλά με σχεδιαστικές διαφορές ξελινώντας από το πιο απλό (panning law) έως τα slope των φίλτρων κλπ κλπ Από εκεί και πέρα και αν φτάσουμε σε πιο πολύπλοκες μορφές επεξεργασίας όπως το time streching ή το pitch shifting σίγουρα μπορεί να υπάρχουν διαφορές ποιότητας από αλγόριθμο σε αλγόριθμο και συνεπώς από daw σε daw. Ας μη ξεχνάμε όμως και με βάση αυτό που ανέφερα στην αρχή αυτής της απάντησης ότι πολλές φορές ο τρόπος που διαχειρίζεται την ισχύ του ένα daw μπορεί να επιφέρει ακουστά artifacts στο σύνολο...ξανακαταλήγουμε δηλαδή στο πόσο καλά σχεδιασμένο είναι. Δεν είναι τυχαίο που σε ότι αφορά την διαχείριση του ήχου υπάρχει πολύς κόσμος που θεωρεί καλύτερη ηχητικά επιλογή κάποιο dedicated recorder όπως πχ το RADAR το οποίο αν και ως λογισμικό είναι θεωρητικά παρωχημένο εν τούτοις είναι απαλλαγμένο από προβλήματα αυτού του τύπου.

βασικά το εσωτερικό bitrate μεταφράζεται και σε δυναμικό εύρος και πολλές φορές δεν είναι κάτι που επιλέγεις. Εξήγησα όμως πως στην πραγματικότητα αυτό το συγκεκριμένο εύρος δεν έχει να κάνει με την έννοια της δυναμικής περιοχής όπως την ενοούμε στον αναλογικό κόσμο αλλά με την δυνατότητα διέυρυνσης των ορίων για πολύπλοκες υπολογιστικές πράξεις. Υπό αυτή την έννοια κάθε όντως υπάρχει διαφορετικο εύρος ανάμεσα σε ένα daw που δουλεύει σε 24bit και σε ένα που δουλεύει σε 32bit , αλλά φυσικά δεν είναι έυρος που έχει να κάνει με τις δυνατότητες μας σε διαφορές έντασης αλλά με την δυνατότητα για περισσότερες και λεπτομερέστερες επεξεγαστικές πράξεις. Στην τελική όπως είδη έγραψα τα 24 bit που είναι μάλλον το standard στην σημερινή ad μετατροπή ξεπερνάει όχι μόνο την ανθρώπινα αντιληπτή έννοια της δυναμικής περιοχής αλλά πολλές φορές το ίδιο το διαθεσιμο έυρος του μετατροπέα (δηλαδή αυτό είναι μικρότερο λόγω του θορύβου που ο ίδιος παράγει). Δε νομίζω ότι μπερδεύεται κανείς με το να καταλάβει ότι χρησμοποιούμε τις ίδιες έννοιες για πράγματα που λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο. Τέλος αν θέλουμενα είμαστε απόλυτοι θα πρέπει να πούμε πως λόγω διαφορετικού εσωτερικού wordlength (αλλά ακραία διαφορετικού...πχ16bit vs 32bit floating) δύο daw μπορεί να ακουστούν διαφορετικά αν ακολουθηθεί ακριβώς η ίδια προσέγγιση σε ότι αφορά το gain staging ενώ μπορεί να ακουστούν απόλυτα όμοια αν τηρηθούν οι αναλογίες στην προσέγγιση. Έχω αναφέρει πολλές φορές το παράδειγμα με το Low Cut στις παλαιότερες 16 bit εκδοχές των daw.....εάν έχεις ένα σήμα πολύ κοντά στο 0dbfs και το περάσεις από ένα Low cut φίλτρο (μέσα στο daw) θεωρητικά το αποτέλεσμαθα έπρεπε να είναι το ίδιο σήμα μερικώς αποδυναμωμένο ως ένταση...στην πράξη όμως βλέπαμε το σήμα να κλιπάρει, γιατί πολύ απλά είχε ήδη φθάσει τα όρια του διαθέσιμου wordlength (όντας πολύκοντά στο 0dbfs) και η νέα "λέξη" (με το Low cut) το ξεπερνούσε (που στο ψηφιακό domain μεταφράζεται ως clipping). Αυτό βέβαια ήταν και το ουτοπικό την εποχή των 16bit γενκότερα καθώς από την μία πλευρά "έπρεπε"να γράφεις αρκετά hot για να μπορείς να αξιοποιήσεις πλήρως τα 80 περίπου db της δυναμικής περιοχής των τότε μετατροπέων από την άλλη πλευρά όμως αυτή η επιλογή ουσιαστικά εκμηδένιζε την ισχύ της μετέπειτα επεξεργασίας (για αυτό + τις υπόλοιπες παιδικές ασθένεις του ψηφιακού - τα πρώτα ψηφιακά eq & comps ακουγόντοσαν .....εεεεεχμμμ απαράδεκτα). Κάπως έτσι μεταφέρθηκε και η έννοια headroom στο ψηφιακό domain...... Σήμερα στην ουσία του πράγματος η έννοια headroom σε ότι αφορά την επεξεργασία μέσα σε ένα daw απλά δεν υπάρχει (εκτός αν υπάρχει κάποιο ξεχασμένο που δουλεύει στα 16bit) καθώς τα τεράστια διαθέσιμα wordlength είναι τρομερά δύσκολο να ξεπεραστούν....αυτό βέβαια μπορεί να οδηγήσει και πάλι σε αντίστοιχα προβλήματα....δηλαδή λόγω λανθασμένης χρήσης σε ότι αφοράτο gain staging να έχουμε και πάλι clipping σε τμήματα της αλυσίδας (κάποιο plugin πχ) που εκ των πραγμάτων το wordlength μειώνεται. Με βάση αυτάλοιπόν δεν μπορώ να πω σε κάποιον πως δεν έχουν διαφορετικό εύρος (σε ότι αφορά την εσωστερικήτους επεξεργασία) τα διάφορα daw γιατί πολύ απλά έχουν....τώρα εγώ προσωπικά θα προτιμούσα να επιλέγαν όλοι οι κατασκευαστές ένα συγκεκριμένο εσωτερικό bitrate και να το ακολουθούσαν καθώς αυτό πιθανότατα αυτό θα έλυνε περισσότερα προβλήματα από το να υιοθετούν όλο και μεγαλύτερα bitrate. Η βασική δουλειά που κάνει ένα daw μόνο του είναι το summing....όλα τα υπόλοιπα είναι επιλογές του χειριστή. Το τι εργαλεία του παρέχει ,πως είναι στημένο χωροταξικά κλπ κλπ δεν μπορεί κάποιοςνα ισχυριστεί ότι αποτελούν κομμάτι του "ήχου" του γιατί πολύ απλά πρόκειται για εντελώς υποκειμενική κρίση του τι βολεύειτον καθένα.... Αντικειμενικά λοιπόν το μόνο που μπορούμε να κρίνουμε είναι το summing .... Γιατί πολύ απλά τα daw δεν έχουν ήχο.....οι χειριστές τους κάνουν επιλογές και οδηγούν σε αποτελέσματα καλά ή κακά.

Υπάρχουν αρκετές επιλογές....υποθέτω ότι μιλάμε για stereo AD (και da?) σωστά? μπορώ να σου πω τι θα θεωρούσα εγώ καλή επιλογή... θα έλεγα σίγουρα τα "μικρά" της benchmark και της Lavry: http://www.benchmarkmedia.com/adc/adc1-usb και οι σειρές black και blue από την lavry ...επίσης υπάρχει(?) το Hilo της Lynx που δείχνει εξαιρετικά ενδιαφέρονκαι αν κρίνω από ότι έχω ακούσει από lynx σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί πολύ καλή επιλογή ...επίσης αν σε ενδιαφέρει η used αγορά και δεν καίγεσαι για 192 Khz και λοιπά κουραφέξαλα, μπορείς με λίγο ψάξιμο και υπομονή να βρεις μετατροπείς που κάποτε (πριν 10 χρόνια ας πούμε) στοίχιζαν περιουσίες, για ψίχουλα (όπως κάποιο prism ad1 ας πούμε)...ας μην ξεχνάμε πως και πριν 10 χρόνια κυκλοφορούσαν εκπληκτικά άλμπουμ που καισήμερ ακόμη αποτελούν reference σε ότι αφοράτην ποιότητα του ήχου(αλλά και πριν 15 και πριν 20 και πριν 30 χρόνια ;)) ...τέλος μπορείς να κοιτάξεις και προς αυτόνομους stereo καταγραφείς όπως το dv-ra1000 της tascam που και εξαιρετικούς μετατροπείς έχει αλλά υποστηρίζει και dsd. ...και φυσικά σε πιο χαμηλές τιμές μια πληθώρα αξιοπρεπεστατων λύσεων από rme, lynx κλπ

Στάυρο σε σχέση με το αρχικό ερώτημα.... 1. φρόντισε να έχεις πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα για τον συσχετισμό και τις αναλογίες ανάμεσα στο μέσο που μιξάρεις (αναλογική κονσόλα) και στο τελικό μέσο καταγραφής (ad-daw) σε ότι αφορά τις έννοιες δυναμική περιοχή, διαθέσιμο headroom και clipping point. Δηλαδή με απλά λόγια την σχέση ανάμεσα στην αναλογική κλίμακα dbVU και στην ψηφιακή dbFS. Κλειδί η γνωση των operating levels της κάθε συσκευής (κονσόλα - αναλογικό τμήμα του AD) και το σωστό ταίριασμα τους. 2. έχωντας πλέον γνωση πειραματίσου....οι κανόνες υπάρχουν πρωτίστως για να μας βάζουν σε έναν δρόμο και να μας κάνουν την ζωή εύκολη....αλλά από εκεί και πέρα για να σπάνε. 3. προσπάθησε να έχεις το καλύτερο δυνατό convertion που η τσέπη σου αντέχει.... 4. δούλεψε με το software που σε κάνει να αισθάνεσαι άνετα και υποστηρίζει τα σημερινά standards και formats. 5. καλή επιτυχία :)

διαφορά υπάρχει στο πως είναι δομημένη η μεθοδολογία του κάθε daw . Η διαφορά στο εσωτερικό resollution δεν συνεπάγεται απαραίτητα ηχητική διαφορά....για την ακρίβεια και τηρουμένων των αναλογιών στην προσέγγιση ΔΕΝ συνεπάγεται ηχητική διαφορά. Απλά κάθε προσέγγιση έχει κάποια υπέρ και κάποια κατά, είτε στο θέμα της διαχείρισης των πόρων του συστήματος, είτε στο θέμα της δημιουργίας πολυπλοκότερων αλγόριθμων. είτε στο θέμα της αποφυγής προβλημάτων λόγω κακής χρήσης κλπ κλπ Σκέψου απλά ότι το δυναμικό εύρος των 24 bit της μετατροπής ξεπερνά κατά αρκετά db το ακουστό φάσμα για τον άνθρωπο (από την απόλυτη ησυχία έως τον πόνο) ενώ από εκεί και πέρα τα 32bit,32bit floating & 64bit της εσωτερικής επεξεργασίας ξεπερνούν αυτό το ήδη τεράστιο έυρος κατά πολύ. ....για να μην τοτραβάμε πολύ.... τα DAW's δεν έχουν ήχο ....αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την έννοια του ψηφιακού εν γένει...όποιος σου λέει τέτοια πράγματα απλά δεν καταλαβαίνει για τι μιλάει ή απλά αναζητάει απεγνωσμένα "μαγεία" και mojo δυστυχώς για αυτόν (αλλά και για εμάς που πρέπει να ακούμε και να διαβάζουμε συνέχεια τα ίδια και τα ίδια) σε εντελώς λάθος μέρος.... edit: επειδή διαβάζωντας την τελευταία παράγραφο που έγραψα συνειδητοποίησα πως φαίνεται σα να κράζω τον Σταύρο θα ήθελα να ξεκαθαρίσω πως αναφέρομαι σε διάφορους ειδήμονες του κώλου ημεδαπούς και μη που περιφέροντε ανά τα φόρα διεθνώς μαλώνωντας για το ποιο daw "ακούγεται" καλύτερα,συνήθως συμπαρασύρωντας στην απύθμενη ηλιθιότητα του όλου θέματος και γκαυλωμένους "νέους" στον χώρο....ε ήμαρτον

Η δυναμική περιοχή κατά την μετατροπή από αναλογικό σε ψηφιακό και κατά συνέπεια η όποια παρέμβαση ήμη στην ηχητική ποιότητα του σήματος έχει να κάνει αποκλειστικά με τον ad μετατροπέα....το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το διαθέσιμο δυναμικό εύρος του προς μετατροπή σήματος που καθορίζεται από το επιλεγμένο bit rate του μετατροπέα.....και καθώς οι περισότεροι μετατροπείς πλέον προσφέρουν την δυνατότητα των 24 bit που θεωρητικά ξεπερνούν κατά πολύ το διαθέσιμο δυναμικό εύρος μιας μέτριας ή καλούτσικης αναλογικής κονσόλας (αλλά τις περισότερες φορές και το ίδιο το διαθέσιμο δυναμικό εύρος του δικού τους - του μετατροπέα δηλαδή - αναλογικού τμήματος της εισόδου)...το τελυταίο πράγμαπου μάλλον θα πρέπει να σε ανησυχεί είναι η διαθέσιμη δυναμικήπεριοχή ενός σύγχρονου 24μπιτου ad μετατροπέα..... Το πως θα αξιοποιήσεις σωστά αυτό το (τεράστιο) δυναμικό εύρος είναι άλλη ιστορία. Το wordlength της εσωτερικής επεξεργασίας ενός daw είναι εντελώς διαφορετικό θέμα αλλά και πάλι τα περισσότερα σύγχρονα software προσφέρουν περιβάλλον επεξεργασίας με διαθέσιμο headroom πολύπέρα από τα ανθρώπινα όρια....ή με απλά λόγια "headroom for dummies" ή "non clipping enviroment" και άλλα τέτοια ωραία.... μην τα μπερδεύεις.... Παναγιώτη ως εσωτερικό περιβάλλον επεξεργασίας τα daw μπορούν να έχουν διαφορετικό δυναμικό εύρος καθώς αυτό εξαρτάται από το wordlength.....αυτό φυσικά αναιρείται στην analog προς ακρόαση έξοδο που πρέπει να "ξαναεπιστρέψει" στην καλύτερη περίπτωση στα 24 bit αλλά και σε κάθε κρίκο της αλυσίδας με μικρότερο wordlength (πχ ένα plugin που δουλεύει στα 24bit σε ένα 32βιτ floating περιβάλλον) και εκεί αρχίζουν τα προβλήματα, τα ανεξήγητα clipping κλπ κλπ....αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία και υπάρχει και ένα πολύ ωραίο sticky.

Στο Sonic Ark (www.thesonicark.com) προσφέρουμε την υπηρεσία του reamping είτε απευθείας είτε online μέσω του mixitonline.com (www.mixitonline.com Αυτή είναι η συλλογή ενισχυτών που υπάρχουν διαθέσιμοι αυτή την στιγμή, ενώ κατόπιν παραγγελίας υπάρχουν και κάποια πιο "εξωτικά" μοντέλα. Στοιχεία επικοινωνίας μπορείς να βρεις στο website μας. Αν ο admin θεωρεί ότι παραβαίνω τους κανονισμούς περί διαφήμισης,παρακαλώ διαγράψτε την απάντηση μου. ...με πρόλαβε ο perukas1 :)

Superfunk τα υψηπερατά ή χαμηλοπερατά φίλτρα (High Pass & Low Pass στα ελληνικά :) ) δεν είναι κάτι απόλυτο.....δηλαδή δεν μπορεί να υπάρχει ένα φίλτρο που κόβει τα πάντα πάνω ή κάτω από την συχνότητα αποκοπής.....αντίθετα έχουν συγκεκριμένο έυρος (slope) αποκοπής το οποίο μετριέται σε db/οκταβα. Για παράδειγμα ένα τυπικό Low cut μιας αναλογικής κονσόλας με συχνότητα αποκοπής τα 80 Hz θα έχει συνήθως έυρος 12 db ανά οκτάβα που σθμαίνει πως μια οκτάβα κάτω δηλαδή στα 40 Hz το σήμα θα είναι εξασθενημένο κατά 12 db. Στο θέμα της δειγματοληψίας αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι χρειάζεσαι ένα πολύ αυστηρό φίλτρο το οποίο θα καθορίσει την ωφέλιμη συχνοτική περιοχή.....δηλαδή ένα φίλτρο το οποίο ουσιαστικά μέσα σε έυρος μίας οκτάβας θα εξασθενήσει στο μείον άπειρο το εισερχόμενο σήμα ώστε ουσιαστικά σε συνδυασμό με τον χρονισμό του μετατροπέα να έχουμε αυτά τα περίφημα 22050 Hz πραγματικό έυρος. Αυτό που λέει ο άλεξ είναι πως επειδή είναι πολύ δύσκολο να υπάρχει ένα φίλτρο τόσο αυστηρό και ακριβές (ή μάλλον το κόστος είναι υπερβολικό) , είναι πολύ πιθανόν μια μέτρια σχεδίαση να επηρεάζει τελικά το έυρος της δειγματοληψίας (αφήνωντας ουσιαστικά να περάσουν πράγματα πάνω από τα 22050 Hz) δημιουργώντας πολλά προβλήματα με κυριώτερο το aliasing, δηλαδή τα προβλήματα που δημιουργούντε όταν δεν υπάρχει αυτή η σχέση 1/2 ανάμεσα στο ωφέλιμο συχνοτικά προς μετατροπή σήμα και τον χρονισμό της δηγματοληψίας. Έτσι ανεβάζωντας την συχνότητα δειγματοληψίας και αντίστοιχα την συχνότητα αποκοπής του φίλτορυ μας στα 96 Khz ουσιαστικά μετακινούμε τα πιθανά προβλήματα σε περιοχές που δεν μας απασχολούν.....θεωρητικά λοιπόν τα 44.1 είναι ιδανικά , οι περισσότεροι μετατροπείς χρησιμοποιούν κάποιο oversampling ούτως ή άλλως (ίσως σε αυτό να αναφέρεται ο άλεξ...γιατί τώρα είδα ότι μιλάει για ψηφιακά φίλτρα), στην πράξη όμως και ανάλογα με την σχεδίαση μπορεί να έχουν προβλήματα, κάποια από τα οποία εξαλείφοντε σε υψηλότερες συχνότητες δειγματοληψίας. Αντίστροφα βέβαια δημιουργούντε κάποια άλλα (sample rate convertion με αντίστοιχα θέματα κλπ κλπ) και τελικά θα πρέπει 0ο καθένας να σταθμίσει τις ανάγκες και τις δυνατότητες του (υλικές και γνωστικές) και να επιλέξει το εκάστοτε ιδανικό.....anyway είναι πολύ μεγάλη κουβέντα με πολλές διαφορετικές απόψεις αλλά νομίζω πως αυτά που υπεραπλουστευμένα ανέφερα καλύπτουν κάπως το θέμα. ....μας πρόλαβε ο Άλεξ....nice :) :) Άλεξ , έγινες λίγο πιο "στωικός" ή μου φαίνεται? ;)

Δηλώνω εξ'αρχής ότι δεν είμαι "φίλος" με τα Avalon.....αυτό που οι οπαδοί τους βλέπουν ως transparent και αχρωμάτιστο στα αυτιά μου μεταφράζεται ως βαρετό, περιορισμένο και κάπως ψευτοhifiδελιστικο.....επίσης συμφωνώ με τον pkole περί υπερεκτιμημένων..... Το 747 πάντως έχει να παρουσιάσει μια ωραία σχεδιαστικά πρόταση, τον συνδυασμό comp & eq στην ίδια συσκευή....πολύ χρηστική σαν πρόταση και με μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο eq. Ηχητικά τώρα βρίσκω την προσέγγιση της Avalon στο θέμα opto compressor μάλλον αδιάφορη.....ναι μεν smooth opto compression αλλά στο δικό μου μυαλό τουλάχιστον το συγκεκριμένο compression είναι άρηκτα συνδεδεμένο με "χρωματισμένα" make up gain stages και μετασχηματιστές......από το αρχικό LA2A σε όλα τα βασισμένα σε αυτό opto comps (ELOP, ADL κλπ) .....λείπει το ζουμί....σαν plugin σε μεταλικό κουτί (....ωραίο ίνοξ κουτί βέβαια αλλά....you get the point). Το eq είναι ενδιαφέρον και πολύ πρακτικό στην χρήση. Βέβαια έχει να κάνει και με το τι θέλεις ακριβώς να πετύχεις Δυστυχώς δεν μου έρχεται στο μυαλό κάτι ανάλογο ως συνδυασμός για να αντιπροτείνω.... Σαν πρόταση για stereo opto compressor πάντως πιστεύω πως το elop Manley είναι μια πολύ καλή επιλογή όπως και ένα ζευγάρι LA2A φυσικά. Αυτό που είναι τρομερή επιλογή για το mixbus πάντως πέρα από τον περιορισμό σε opto και με κάποιες δυνατότητες sound shaping είναι το API 2500......τρομερό και φοβερό. Συνδύασε κάποιο από τα παραπάνω και με ένα eq, καθαρό ή με άποψη και είσαι οκ :) Φυσικά όλα αυτά κοστίζουν....αλλά αν θέλεις την γνώμη μου και με βάση το πως περιέγραψες τις ανάγκες σου.....αν θέλεις "διαφάνεια" και "διακριτικότητα" στην επεξεργασία και ειδικά σε ένα project setup......stay in the box.....αν θέλεις άποψη και χρώμα, δυστυχώς θα πρέπει να ψαχτείς και να ακούσεις ο ίδιος για να κρίνεις και αυτό φυσικά προυποθέτει χρόνο και χρήμα....κάποιες φορές πολύ χρόνο και πολύ χρήμα.

Δώσε βάση σε αυτά που πολύ σωστά σου έγραψε ο pkole.... Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα η τιμή (μέση ή peak) μιας απολυτης κλίμακας όπως η ψηφιακή dbfs και εντελώς διαφορετικό το perceived loudness , δηλαδή ο τρόπς με τον οποίο το ανθρώπινο αυτί αντιλαμβάνεται κάτι ως δυνατότερο σε σχέση με κάτι άλλο. Αυτό φυσικά οφείλεται και στον τρόπο με τον οποίο ακούμε αλλά και στην δομή, περιεχόμενο, ενορχήστρωση κλπ του εκάστοτε υλικού....με πολύ απλά λόγια, δεν μπορεί να υπάρχει απόλυτο matching σε ότι αφορά τα levels παρά μόνο σε απόλυτες τιμές κάτι που απευθείας αναιρεί την μουσικότητα του υλικού αλλά και την έννοια της έντασης όπως την αντιλαμβανόμαστε....αντίστροφα τις περισσότερες φορές θα μπορούσαμε να πούμε πως το ζητούμενο είναι η τοποθέτηση του κάθε track στην ένταση που θα του δώσει την επιθυμητή θέση μέσα στο σύνολο και την δυναμική κίνηση που εμείς επιθυμούμε να δώσουμε....και αυτό πολλές φορές απέχει πάρα πολύ από το απόλυτο level matching. Δυστυχώς είναι από τα πιο συνηθισμένα σφάλματα τόσο ερασιτεχνών recordists όσο και επαγγελματιών Mastering engineers.....(σχεδόν όπως πάντα στον βωμό του βλακωδέστατου "louder is better" που στην ουσία του πράγματος απλά αναιρεί αυτή την ίδια την έννοια του δυνατότερου....) Δοκίμασε απλά αυτό που προτείνουν τόσο ο pkole όσο και ο perukas1 Φτιάξε ένα project με όλα τα tracks είτε στο daw είτε σε κάποιο editor όπως το wavelab και παίρνωντας ως δεδομένο ότι τα tracks είναι έτοιμα και ότι αντιλαμβάνεσαι όλη την λογική πίσω από τις έννοιες limiting, soft clipping, rms level, dithering κλπ κλπ κανόνισε τις μικροδιαφορές ανάμεσα στα tracks σε ότι αφορά την δική σου αντίληψη (κρίνε δηλαδή με τα αυτιά σου) παίζωντας με τις εντάσεις έχωντας σαν αναφορά αυτό που "πρέπει να ακούγεται δυνατότερο" (δηλαδή οι κινήσεις σου να είναι προς τα κάτω....) Αν τώρα οι παραπάνω έννοιες είναι λίγο πολύ "άγνωστες λέξεις" αν έχεις την διάθεση και την ώρα ρίξε πρώτα μια ματιά στα παρακάτω: http://www.noiz.gr/index.php?topic=164943.0 http://www.noiz.gr/index.php?topic=167452.0 http://www.noiz.gr/index.php?action=articles;sa=view;article=127 http://www.noiz.gr/index.php?action=articles;sa=view;article=136 Η αλήθεια πάντως είναι ότι η σχέση ανάμεσα στις απόλυτες τιμές dbfs και στο perceived loudness είναι ένα πολύ ενδιαφέρον προς συζήτηση θέμα :)

Universal Audio to Model Famed ADAT Tape Machine for UAD Powered Plug-Ins Platform http://www.facebook.com/note.php?note_id=211582668853278&comments ...σχεδόν δάκρυσα από γέλιο και συγκίνηση ;D

brilliant!!!! ...δέχεστε freelancers? :)