KaPa

Δεν νομίζω ότι θα πρέπει να δώσεις τόσα χρήματα (50 ευρώ!!!) για bridge pins. Τα συγκεκριμένα που ανέφερε ο φίλος είναι κοκκάλινα γιαυτό είναι ακριβά. Μπορείς να πάρεις πλαστικά ή ξύλινα που είναι πολύ φθηνότερα. Για παράδειγμα δες εδώ και εδώ. Και η προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν παίζουν κανένα ρόλο στον ήχο του οργάνου. Αυτό που κάνουν είναι να κρατούν τις χορδές στη θέση τους. Αυτό που πρέπει να σε απασχολεί είναι η γωνία της υπάρχουσας τρύπας να ταιριάζει με τη γωνία των νέων pin που θα αγοράσεις ώστε να μπαίνουν σωστά και να στέκονται στη θέση τους παρά την πίεση των χορδών. Διαφορετικά μπορεί να χρειαστεί επέμβαση στη γέφυρα με κατάλληλο εργαλείο (στην πιάτσα το λένε αλεζουάρ).

Οι δυσκολίες ήταν εκείνες του πρωτάρη. Πολλές απορίες και αβεβαιότητες, γιαυτό θέλει αρκετό ψάξιμο. Εγώ έκανα λούστρο γομαλάκας. Μόνος μου χωρίς να μου δείξει κανένας παρά το ότι είχα διαβάσει ότι η συγκεκριμένη τεχνική είναι πολύ δύσκολη, οτι χρειάζεται εμπειρία κτλ, κτλ. Όταν το έκανα δεν πίστευα στα μάτια μου από το αποτέλεσμα. Οι οδηγίες υπάρχουν στο internet αναλυτικά. To ζήτημα είναι ένα και μοναδικό, ανεξάρτητα από το κόστος. Θα πρέπει να απαντήσεις στον εαυτό σου αν σε ενδιαφέρει η εμπειρία της κατασκευής μιας κιθάρας. Αν ναι προχώρα. Το να γλυτώσεις κάποια χρήματα είναι ένα κίνητρο αλλά δεν φτάνει. Πρέπει να σε ενδιαφέρει κιόλας.

Το πλεονέκτημα των κιτ για κάποιον που ξεκινάει τις οργανοκατασκευές, είναι ότι σου δίνουν όλα τα υλικά που χρειάζεσαι και έτσι δεν χρειάζεται να τα ψάχνεις, είτε εδώ είτε στο εξωτερικό. Μάλιστα σε κάποια κιτ τα εργαλεία που χρειάζεσαι είναι τα στοιχειώδη (και προπαντώς πολλούς σφηχτήρες). Το πρώτο όργανο που κατασκεύασα ήταν μια κιθάρα από κιτ που αγόρασα από τον Stewmac. Εκτός από τις αναλυτικές οδηγίες υπήρχε στη συσκευασία και ένα DVD που έδειχνε αναλυτικά τα διάφορα βήματα της κατασκευής. Παρόλο ότι δεν είχα καμιά προηγούμενη εμπειρία κατασκευής μουσικών οργάνων, τολμώ να πω ότι το τελικό αποτέλεσμα ήταν αρκετά ικανοποιητικό. Αλλά μη θεωρηθεί ότι μπορεί κανείς να κατασκευάσει μια Martin D45 χρησιμοποιώντας απλώς τα ίδια υλικά. Το κιτ της Martin, σε ότι αφορά στα υλικά, δεν έχει καμιά διαφορά από τα άλλα που κυκλοφορούν. Απ' όσο γνωρίζω το κιτ της Μάρτιν δεν έχει πολύ καλές οδηγίες. Βέβαιa όρεξη νάχεις και στο internet υπάρχουν όλα. Όμως επειδή ακριβώς είναι πολλές οι πληροφορίες, μερικές φορές θα πρέπει να ξεσκαρτάρεις αρκετά μέχρι να βρεις αυτό που σου χρειάζεται. Ένα άλλο αξιοπρεπές κιτ είναι και αυτό της LMI το οποίο επίσης περιέχει DVD με οδηγίες από τον οργανοποιό Robert O' Brien. Μάλιστα μπορείς να κάνεις τις δικές σου επιλογές ώστε να φτιάξεις το κιτ που σου ταιριάζει περισσότερο. Το site που έδωσες έχει αρκετές πληροφορίες για τα διάφορα κιτ που κυκλοφορούν. Πολλές μαζεμένες πληροφορίες για τις κατασκευές οργάνων μπορείς να πάρεις από το blog "Ερασιτέχνης Οργανοποιός". Συμπέρασμα: Αν πιάνουν τα χέρια σου, μην το φοβάσαι. Θα τα καταφέρεις. Δεν θα γλυτώσεις πολλά λεφτά (αν αγοράσεις εργαλεία) αλλά το ότι θα έχεις ένα όργανο κατασκευασμένο από σένα, θα σου δώσει μεγάλη χαρά.

Θα συμφωνούσα με πολλά από αυτά που λές αλλά να πω την αλήθεια κάπου μπερδεύομαι. Επειδή οι καταβολές μου είναι από τις θετικές επιστήμες, θα μου επιτρέψεις να πω ότι η τεκμηρίωση και οι μετρήσεις δεν είναι θεωρία. Είναι πράξη (έστω και αν την αμφισβητήσει κάποιος με κάποιες άλλες μετρήσεις)! Σε αυτό διαφωνώ ριζικά! Μόνο στην Ελλάδα ο καθένας κατέχει την απόλυτη αλήθεια που μάλιστα συνήθως προέρχεται "εξ αποκαλύψεως" και άρα θεωρεί περιττό να την συζητήσει ή να την τεκμηριώσει με οποιοδήποτε τρόπο! Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που οι περισσότεροι Έλληνες οργανοποιοί (κυρίως οι παλαιότεροι) δεν συζητάνε μεταξύ τους για την τέχνη τους. Αντίθετα μια απλή βόλτα στα υπάρχοντα ξένα φόρουμ οργανοποιίας, αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι συζητάνε όλα τα θέματα. Κανείς δεν διεκδικεί για τον ευατό του την απόλυτη γνώση. Διάσημα ονόματα, ανταλλάσουν απόψεις, τεχνικές, πατέντες, γνώσεις, εμπειρίες, μετρήσεις κτλ με κάθε ενδιαφερόμενο, επαγγελματία ή ερασιτέχνη. Έτσι εξάλλου προχωράει η οποιαδήποτε τέχνη ή επιστήμη. Είναι ενδεικτικό ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει ούτε ένα βιβλίο οργανοποιίας γραμμένο από Έλληνα οργανοποιό (μόνο τελευταία ένας κτηνίατρος ερασιτέχνης οργανοποιός έγραψε ένα όμορφο βιβλιαράκι για "Το σκαφτό μπαγλαμαδάκι"). Γιατί άραγε? Σταματώ εδώ, γιατί παρόλο ότι όλα αυτά φτιάχνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, σίγουρα ξεφύγαμε από το θέμα "hide glue". ;D

Yann συμφωνώ απολύτως μαζί σου για το μύθο που προσπαθεί να καλλιεργήσει η πλειοψηφία των παλαιότερων Ελλήνων οργανοποιών. Και σίγουρα δεν μπορώ να αμφισβητήσω την γνώση και εμπειρία σου πάνω στο θέμα (απ ότι βλέπω είσαι επαγγελματίας οργανοποιός). Προσωπικά σε καμιά περίπτωση δεν είμαι ή το παίζω ειδικός. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Δηλώνω στραβάδι στην οργανοποιία. Επίσης σε καμιά περίπτωση δεν υποστηρίζω ότι για να κατασκευάζεις καλά όργανα πρέπει οποσδήποτε να κάνεις μετρήσεις. Σίγουρα κάποιος οργανοποιός με εμπειρικούς τρόπους, μπορεί να κατασκευάζει εξ ίσου καλά ή ακόμα και καλλίτερα όργανα από κάποιον που κάνει τέτοιες μετρήσεις. Όμως από την άλλη έχω ο ίδιος γνωρίσει πολύ σημαντικούς Έλληνες οργανοποιούς που, παρόλο ότι έχουν φθάσει στην κορυφή, το ψάχνουν διαρκώς. Προκειμένου να βελτιώσουν τα ήδη καλά όργανά τους, ασχολούνται και με "νότες και κουρδιστήρια" υπό την έννοια ότι τεκμηριώνουν τις ενέργειές τους πάνω σε κάθε όργανο που κατασκευάζουν, μετράνε τις συχνότητες συντονισμού, αλλάζουν κάποιες κατασκευαστικές λεπτομέρειες, ξαναμετράνε για να δουν την επίδραση των αλλαγών τους, κάποιοι κάνουν διαγράμματα Chladni για να δουν τους τρόπους δόνησης,κτλ, κτλ προσπαθώντας να υποστηρίξουν και επιστημονικά την ήδη υπάρχουσα εμπειρία τους. Και νομίζω ότι μια τέτοια προσπάθεια μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει.

Χαιρετώ την παρέα. Η συζήτηση είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Όντας ερασιτέχνης οργανοποιός, έχω συλλέξει μερικές πληροφορίες ύστερα από αρκετό διάβασμα και θα ήθελα να τις μοιραστώ μαζί σας. Κατά αρχήν μιλάμε κυρίως για τα ακουστικά όργανα (στα ηλεκτρικά όργανα λόγω της ενίσχυσης, τα φαινόμενα παίζουν μικρότερο ρόλο). Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ένα μονταρισμένο όργανο, συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά από ότι τα επιμέρους συστατικά του. Άρα στη ουσία αν κάτι χορδίζεται, αυτό θα πρέπει να είναι κάτι παραπάνω από τα ξεχωριστά ξύλα. Όμως τελικά χορδίζεται κάτι; Φαίνεται ότι πράγματι τα διάφορα μέρη του οργάνου χορδίζονται. Για παράδειγμα το καπάκι μιας κιθάρας, όταν διεγείρεται (π.χ. από μια γεννήτρια συχνοτήτων ή από την χορδή), δεν πάλλεται τυχαία, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένοι τρόποι που αυτό δονείται. Οι τρόποι αυτοί αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες συχνότητες (δηλαδή σε συγκεκριμένες νότες). Οι τρόποι δόνησης έχουν να κάνουν με διάφορους παράγοντες όπως το είδος και το πάχος του ξύλου του καπακιού, τα νερά του και η παλαιότητά του. Όμως πολύ σημαντικό ρόλο (ίσως τον σημαντικότερο) παίζει το είδος και η διάταξη των ενισχύσεων (των καμαριών) στο συγκεκριμένο καπάκι. Τα αντίστοιχα συμβαίνουν με την πλάτη καθώς και με το μπράτσο. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε το σημαντικό ρόλο που παίζουν στο συνολικό αποτέλεσμα, ο όγκος του αέρα που δονείται μέσα στο σκάφος, καθώς και το μέγεθος της τρύπας της κιθάρας, συντελεστές που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες συχνότητες συντονισμού. Όλα αυτά έχουν μελετηθεί θεωρητικά (αντηχείο Helmholtz), αλλά μπορούν και να μετρηθούν στην πράξη. Το συνολικό αποτέλεσμα και τελικά την ποιότητα του κάθε οργάνου φαίνεται να την δίνει ο συνδυασμός των διαφόρων συχνοτήτων στις οποίες συντονίζονται (δονούνται) όλα τα επιμέρους στοιχεία. Και άρα το επόμενο λογικό ερώτημα είναι «ποια είναι η συνταγή που δίνει το τέλειο αποτέλεσμα»? Μάλλον αυτό είναι κάτι που ψάχνουν διαρκώς οι κατασκευαστές και ο καθένας καταλήγει στα δικά του συμπεράσματα. Για παράδειγμα μερικοί λένε ότι η νότα που χορδίζεται το καπάκι θα πρέπει να διαφέρει από την νότα της πλάτης από ένα έως τρία ημιτόνια. Διαφορετικά θα τονίζεται πάρα πολύ μια περιοχή συχνοτήτων γύρω από αυτή τη νότα του καπακιού, ενώ οι άλλες συχνότητες θα χάνονται. Το πώς όμως επιτυγχάνεται αυτό με τα διαφορετικά κάθε φορά ξύλα…. είναι μια καλή άσκηση για κάθε οργανοποιό!!! Συγγνώμη αν σας κούρασα με το μακροσκελές μήνυμά μου.

Ευχαριστώ τον φίλο KTStillDrunk που έκανε αναφορά στο blog "Έλληνες Οργανοποιοί" (http://greekluthiers.wordpress.com/) που έχω δημιουργήσει εδώ και περίπου 2,5 χρόνια. Η αφορμή για την δημιουργία του blog ήταν ακριβώς το γεγονός ότι τα υπάρχοντα δημοσιευμένα στοιχεία για τους παλαιούς οργανοποιούς, είναι ελάχιστα ως ανύπαρκτα. Ειδικά για την οικογένεια Απαρτιάν, τα στοιχεία αυτά είναι τα μόνα δημοσιευμένα και προέρχονται από την προσωπική μου επαφή με την οικογένεια Απαρτιάν. Τώρα σε ότι αφορά στις κιθάρες, οι κατασκευαστές τις έφτιαχναν με βάση τα δεδομένα της τότε εποχής. Ως ξύλα χρησιμοποιούσαν ότι μπορούσαν να βρούν από τα εγχώρια ξυλάδικα. Έτσι υπάρχουν παλαιές κιθάρες (από διάφορους κατασκευαστές) τόσο από κόντρα πλακέ, όσο και από πιό κατάλληλα ξύλα όπως το κελεμπέκι, η καρυδιά αλλά και ο βραζιλιάνικος παλίσσανδρος (που φαντάζομαι θα τον έβρισκαν σπάνια). Συνήθως το καπάκι έχει ενισχύσεις με παράλληλα καμάρια (ladder bracing) όπως γίνεται σε όλα τα λαουτοειδή. Με τον τρόπο αυτό εξάλλου κατασκευάζονταν και οι παλαιές αμερικάνικες κιθάρες, πάνω στις οποίες γράφτηκε η ιστορία των blues. Αυτόν τον ήχο που έχει ατάκα αλλά όχι πολύ sustain, που έχει αρκετά τονισμένα καντίνια αλλά και αρκετά μπάσα για να τονίζεται το ρυθμικό μέρος (μπασοκίθαρο), τον έχουμε συνηθίσει και τον αναγνωρίζουμε εύκολα στις ηχογραφήσεις των ρεμπέτικων και λαϊκών τραγουδιών μέχρι την δεκαετία του '50. Τα τελευταία χρόνια με την αναβίωση του ρεμπέτικου, πολλοί είναι οι μουσικοί που αναζητούν αυτόν τον αυθεντικό ήχο των παλαιών ηχογραφήσεων, που στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν γίνει με κιθάρες που κατασκεύαζαν οι αδελφοί Παναγή και οι αδελφοί Απαρτιάν (ενώ την ίδια περίοδο τα περισσότερα μπουζούκια ήταν του Ζοζέφ). Κατά την ταπεινή μου άποψη, μια κιθάρα Παναγή ή Απαρτιάν έχει συλλεκτική αξία για όποιον εκτιμά αυτόν τον συγκεκριμένο ήχο και για όποιον θεωρεί (όπως εγώ) ότι οι παλαιοί Έλληνες οργανοποιοί έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του λαϊκού μας πολιτισμού. Δεν είμαι σίγουρος όμως αν ο παλαιός αυτός ήχος των λαϊκών κιθαρών, συγκινεί όλους του συμπατριώτες μας και αν όλοι αναγνωρίζουν την συμβολή των αντίστοιχων οργανοποιών. ΥΓ Ελπίζω ο science να μου επιτρέπει να αναδημοσιεύσω τις φωτογραφίες της κιθάρας του, στο blog Έλληνες Οργανοποιοί με παράλληλη αναφορά σε τούτη εδώ την συγκεκριμένη συζήτηση.

Και εγώ πιστεύω ότι αν είναι μια φορά δύσκολο να αξιολογήσεις ένα όργανο, είναι δέκα φορές πιό δύσκολο να περιγράψεις με λόγια την ακουστική εμπειρία από ένα όργανο υψηλής ποιότητας. Μπορείς να βιώνεις αυτή την εμπειρία αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να τη μεταφέρεις στο χαρτί με τρόπο που ο αναγνώστης να μπορεί να την αξιοποιήσει χρηστικά. Δηλαδή να μπορέσει να την χρησιμοποιήσει ως οδηγό για την επιλογή του δικού του οργάνου. Ένα δεύτερο στοιχείο νομίζω είναι ότι ο ίδιος ο μουσικός προσλαμβάνει διαφορετικά τον ήχο ενός συγκεκριμένου οργάνου σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και σε διαφορετικούς χώρους, πιθανώς κάτω από διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και η σωρρευμένη στο χρόνο αντίληψη του καθενός από μας για το πως πρέπει να είναι ο ήχος μιας καλής κιθάρας. Είτε από αυτά που έχουμε βιώσει ή αισθανθεί παίζοντας με διάφορα όργανα, είτε ακούγοντας άλλους μουσικούς ζωντανά ή σε ηχογραφήσεις.

Σίγουρα θα ήταν αστείο να περιμένει κανείς να μάθει να κατασκευάζει οποιοδήποτε όργανο μέσα από ένα φόρουμ. Στην συγκεκριμένη περίπτωση νομίζω ότι το θέμα θα μπορούσε να το δει κανείς από δυο πλευρές. 1) Από την πλευρά του μουσικού που ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για το όργανό του ή να πάρει πληροφορίες για την αγορά ενός οργάνου υψηλής ποιότητας 2) Από την πλευρά του οργανοποιού (επαγγελματία ή και ερασιτέχνη). Σε σχέση με την πρώτη προσέγγιση, η ερώτηση "τι είναι εκείνο ή εκείνα που χαρακτηρίζουν μια συγκεκριμένη κλασσική κιθάρα ως όργανο υψηλής ποιότητας?" θα μπορούσε να προκαλέσει μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Η ερώτηση αυτή έχω την εντύπωση ότι απασχολεί διαρκώς τόσο τους κατασκευαστές όσο και τους μουσικούς. Η δεύτερη πλευρά είναι μάλλον πιο σύνθετη και ευρεία. Έτσι ίσως θα ήταν σκόπιμο να τεθούν συγκεκριμένα ερωτήματα ή θέματα που απασχολούν τον καθένα από μας.

Χαιρετώ την παρέα! Γειά σου Παύλο. Παρακολουθώ από καιρό το φόρουμ και τις ενδιαφέρουσες συζητήσεις του. Ιδιαίτερα τις συζητήσεις για την οργανοποιία. Ούτως ή άλλως ελάχιστα είναι τα Ελληνικά φόρουμ που γίνονται σοβαρές συζητήσεις πάνω σε θέματα οργανοποιίας. Μάλιστα συζητήσεις με την συμμετοχή επαγγελματιών οργανοποιών είναι εξαιρετικά σπάνιες. Το μόνο άλλο φόρουμ που εγώ γνωρίζω είναι το Ρεμπέτικο Φόρουμ στο οποίο κατά καιρούς συμμετέχουν ενεργά 2-3 αξιόλογοι οργανοποιοί λαϊκών οργάνων. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων οργανοποιών, θές λόγω νοοτροπίας, θές επειδή απευθύνονται σε μια μικρή σχετικά αγορά, θες επειδή δεν τα πάνε καλά με τις νέες τεχνολογίες, ή για διάφορους άλλους λόγους, δεν φαίνεται να συμμετέχουν ενεργά στο διαδικτυακά δρώμενα (και όχι μόνο). Έτσι η συμμετοχή του Παύλου Γύπα αποτελεί φωτεινή εξαίρεση και είναι πολύ σημαντική, αν λάβει κανείς υπόψη του την αξία του και την υψηλή του τέχνη. Χαιρετώ λοιπόν και πάλι την παρέα και περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον τις απόψεις του Παύλου. Κάποιος από τους παλαιότερους θα ήταν ίσως σκόπιμο να ανοίξει ένα καινούργιο topic σχετικά με θέμα της κατασκευής της κιθάρας. Παναγιώτης Καγιάφας