ChrisH

Είναι προφανές πως συτό το project θα χρεωθεί πολύ πιό χαμηλά απο αντίστοιχης διάρκειας mastering project με άλλα στύλ μουσικής η διαφορετικά κομμάτια κλπ - Αν γίνει editing πρίν θέλει προσοχή και γνώση να διατηρηθεί η αρχική ανάλυση της ηχογράφησης , το editing να γίνει στα 24 bit και να μην έχουμε απο λάθος ανεβοκατέβασμα των bit ειδικά χωρίς dither, γιατί αν το σήμα γίνει truncated η ποιότητα του ήχου θα χαλάσει ανεπανόρθωτα. Προσοχή λοιπόν στις ρυθμίσεις του DAW - Τα τελικά fade να μείνουν στο τέλος για το mastering - Διάφοροι δόρυβοι που ίσως πρέπει να βγούν (τριξίματα καρέκλας, πεντάλ, βήξίματα) να μείνουν για το mastering - Αν χρειαστεί βοήθεια ο χώρος της ηχογράφησης να μείνει για το mastering - να μην γίνει denoise αν υπάρχει θόρυβος περιβάλλοντος στα ήσυχα περάσματα της μουσικής - το κούρδισμα του Πιάνου και η έλλειψη διακροτημάτων είναι το άλφα και το ωμέγα για καλό ήχο , μετά έρχεται η επιλογή και τοποθέτηση μικροφώνων - Σε σπιτικό περιβάλλον το μοντάζ καλό είναι να γίνει με ακουστικά γιατί αλλοιώς το 20 % των μοντάζ θα ακούγεται ειδικά αν γίνουν σε DAW που δεν είναι κατάλληλο για κλασσική μουσική αλλά για pop Τώρα το πόσο θα κοστίσει πολλές φορές δεν πάει με το κιλό αλλά με την εμπειρία και την γνώση του mastering engineer και για αυτό υπάρχουν minimum χρεώσεις Η τσέπη είναι σηματική παράμετρος αλλά και τo peace of mind :) *** Δεν υπάρχει normalize , το normalize είναι καταστροφικό σαν διαδικασία. Αν θέλεις να αλλάξεις στάθμη η λέξη είναι change gain manual σε όλο το υλικό

Λάθος Η μπασοπαγίδα είναι η μόνη "επαγγελματική" Είναι αποτέλεσμα μελέτης και δημιουργίας απο ομάδα πολύ ταλαντούχων Ελλήνων μετά απο προτροπή μου , απόφοιτοι οι περισσότεροι απο το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, μαθητές του Γιάννη Μουρτζόπουλου guru σε θέματα ήχου παγκοσμίως ( την δεκαετία του '80 παρουσίασε τους πρώτους αλγόριθμους διεθνώς για real time correction των χώρων , τεχνικές convolusion) Με prototype, με beta testing κλπ Σύντομα θα πάρει και πιστοποίηση επίσημη ISO για τα specifications με μετρήσεις σε ειδικό πανεπιστημιακό δωμάτιο. Επειδή δεν "λάμπει" με ψευτοξύλα και ψευτοfoam δεν σημαίνει πως είναι ημιεπαγγελματική Όποιος καταλαβαίνει , καταλαβαίνει και λειτουργεί το ίδιο καλά και στις 2 φωτογραφίες που παρουσιάζεις 140 € είναι καλή τιμή , θέλεις να πας να δείς πόσο κοστίζουν αντίστοιχες υλοποιήσεις σε Αμερική και Αγγλία ?

Πολλά home studio έχουν πάρει την μπασοπαγίδα. Μελέτησε πρώτα εδώ : http://en.wikipedia.org/wiki/Bass_trap Μετά εδώ : http://athensproaudio.gr/index.php?dispatch=pages.view&page_id=27 Τότε θα καταλάβεις αν πρέπει να πετάξεις τα λεφτά σου σε φτηνά μέν άχρηστα δε προιόντα, η να μαζέψεις λίγα χρήματα παραπάνω και να έχεις σοβαρό αποτέλεσμα

Το πρόβλημα είναι πως έχεις πρόβλημα να παραδεχθείς τα αυταπόδειχτα. Αυτοί που ψωνίζουν απο ξενομανία απο έξω, χωρίς ΦΠΑ παράνομα, παίρνουν γουρούνι στο σακί, σε τιμές πολλές φορές ακριβότερες δεν είναι χρήμα που φεύγει βλακωδώς στο εξωτερικό, αλλά είναι πρόβλημα οι αντιπρόσωποι που επενδύουν για να υπάρχει κάθε προιόν σχεδόν δίπλα σου να το δείς να το δοκιμάσεις , να έχεις service όταν χαλάσει και να σου βάλουν και προδέρμ όταν θα καλέσεις πανικόβλητος επειδή κανένας δεν διαβάζει the FM ? Εγώ που έχω δώσει δουλειά και ευκαιρίες σε 30-40 άτομα είμαι μεσάζοντας του συναλλάγματος !!! Έχεις πλάκα ... Καταλαβαίνω τώρα καλύτερα γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, απο νοοτροπίες σαν την δική σου. Ανέφερα 8 σοβαρούς λόγους να ψωνίζεις απο την Ελλάδα και αυτοί οι λόγοι αφορούν όλα τα ελληνικά καταστήματα , και το έκανες bypass για να μου πείς πάλι τις ίδιες κοινοτυπίες περί "κάποιων" που "κάποτε" , " με καπέλο" και πάλι η λούπα απο την αρχή. Δεν είναι ίδιο του έλληνα η πρωτοπορία , το ψάξιμο , η αγωνία για κάτι δημιουργικό, νέο. Μάθαμε τον Thomann , 20 χρόνια Thomann , θα έχει αλλάξει ο πλανήτης , θα επικοινωνήσουμε με εξωγήινους αλλά εκεί ο Thomann Thomann

Δεν είμαι απλός καταστηματάρχης φίλε μου έχω κάνω 5000 δίσκους mastering με πελάτες απο όλο τον κόσμο. Και έχω κάνει και μια εταιρεία boutique στη χώρα που ζείς που πρέπει να είσαι ήρωας για την κάνεις στο επίπεδο και με τα standard που έχει γίνει. Γιατί έχω όραμα και δουλέυω 18 ώρες το 24ωρο τα τελευταία 20 χρόνια, όταν οι περισσότεροι φραπεδιάζουν Απο κάποιους σαν και μένα η χώρα σου είναι ακόμα ζωντανή για να ψωνίζεις απο τον Thomann και να μην είναι μια επαρχία της ανατολίας Το μυαλό σου φτιάχνει θεωρίες συνομωσίας και διαφήμισης, ο καθένας ότι καταλαβαίνει. Δεν μπορείς να φανταστείς πως απλώς βαρέθηκα να σας βλέπω σαν πρεζάκια σε ένα super market που σας πουλάει T-bone και έγραψα ένα σχόλιο. Φιλάκια και συγγνώμη για την ενόχληση. Τρέξε πάλι στα link του Thomann

Μόνο αυτό χρειάζεται σε ένα home studio γιατί τα άλλα δεν δουλεύουν αλλά σας δουλέυουν Για κανονική μπασοπαγίδα με εσωτερικό όγκο και μεβράνη είναι φτηνή. Και ναι είναι ελληνικό brand name to Acousonics by Athens Pro Audio και φτιάχνονται σε βιοτεχνία στην Ελλάδα , μήπως μας πειράζει και αυτό ? Σύγγνώμη δεν το έχει ακόμα ο ... Thomann

Δηλαδή τι εννοείς για να καταλάβω πως θα ψωνίσεις 15 μικρόφωνα απο τον Thomann και θα γυρίσεις τα 14 πίσω ? :) Είναι πιο απλά τα πράγματα, ρωτάς κάποιους που έχουν εμπειρία και δεν πουλάνε μόνο μηχανήματα αλλά ξέρουν ακριβώς πως παίζουν και τι χαρακτήρα έχουν το κάθε μικρόφωνο , με πιο προενισχυτή θα ματσάρει κλπ και σου προτείνουν την βέλτιστη λύση για τις χρήσεις που το χρειάζεσαι και μαζί βρίσκεις την ιδανική επιλογή στο budget αφου ακούσεις 1-2 άντε 3 μικρόφωνα. Δεν θα ανακαλύψουν όλοι την Αμερική την ανακάλυψε ο Κολόμβος χρόνια πρίν, θέλει λίγο εξυπνάδα και κερδίζεις χρόνο σε αυτή τη ζωή. Για να μην πάμε στα βαθειά, δηλαδή με τι κριτήρια θα το διαλέξεις ? πόσο χρωματίζουν τα ηχεία σου ? η κάρτα σου έχει μετατροπείς της προκοπής ή η μισή πληροφορία μένει έξω ? Ξέρεις να το τοποθετείς μπροστά στην πηγή ? Ο χώρος σου πόσο επιδρά ? Έχεις αναφορά εξαιρετικού ήχου για να πάρεις σωστές αποφάσεις ? Συγγνώμη αλλά οι περισσότεροι αγοράζουν γουρούνι στο σακκί και νομίζουν πως κτύπησαν και μεγάλη ευκαιρία, αλλά αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο πολύ πληροφορία και τηγανήτες τίποτα. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που πραγματικά ξέρουν τι θέλουν. Τώρα στην ουσία του θέματος στην Ελλάδα δεν γίνεται να παίρνεις ένα μήνα το μηχάνημα γιατί κάποιοι στο χώρο είναι πραγματικά άσχετοι και δεν καταλαβαίνουν απο τέτοια αλλά και όσοι θα ήθελαν να το κάνουν δεν βγαίνει οικονομικά. Ο Thomann είναι 50 φορές πιο μεγάλη εταιρεία απο την μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία. 50 φορές ..... αν κατάλαβες το νούμερο. Τι προτείνεις , να αφήσω τον μεγάλο αδελφό να κυριαρχήσει σε όλο τον κόσμο με τα λεφτά των γερμανικών τραπεζών και της οργάνωσης του κράτους του ? να γίνω υπάλληλος του ? η να πάρω το ρίσκο να δημιουργήσω μια ελληνική εταιρεία boutique που θα αρχίσει να γίνεται ενοχλητική στο γερμανικό super market ? Και σύντομα να πουλάει σε όλη την Ευρώπη ? Επίσης δεν μιλάει κανένας για τα πλεονεκτήματα του να ψωνίζεις στην Ελλάδα : 1. Demo Room να ακούσεις προιόντα 2. Να πάρεις στο χώρο σου πολλά προιόντα για να αποφασίσεις , όχι 1 μήνα αλλά 5 μέρες (εντάξει στον Thomann τελειώνεις την δουλειά και μετά το επιστρέφεις) 3. Να πληρώσεις με δόσεις 4. Να το πάρεις σε 1-2 μέρες όταν είναι σε στόκ απο το να περιμένεις μια εβδομάδα 5. Να έχεις support πιο γρήγορα στη δυσκολία, απο το να το στέλνεις Γερμανία 6. Να ζαλίζεις κάποιον στο τηλέφωνο με τις παραξενιές σου 7. Να πετυχαίνεις μερικές φορές και καλύτερες τιμές όταν είναι εφικτό 8. Να αισθάνεσαι υπερήφανος που ψώνισες στην Ελλάδα και συνέβαλες στην ανάπτυξη της χώρας σου αντί να στέλνεις τα λεφτά σου σε άλλη χώρα Εδώ θέλει συνείδηση κάτι που δεν έχουμε σαν κουλτούρα σε αυτή την χώρα , δεν έχουμε συνείδηση , ένστικτο και όραμα, πρώτα ατομικό και μετά για το σύνολο ;)

Δηλαδή εδώ με άμεση επαφή , με άρθρα , με εκπαίδευση, με demo day , με show room δεν βγάζεις τα συμπεράσματα σου και τα βγάζεις ψωνίζοντας απο ένα γερμανικό super market ? Παρεπιπτόντως με την υπηρεσία Take Me Home δίνουμε την δυνατότητα να ακούσει στο χώρο του ο ενδιαφερόμενος πολλά μηχανήματα, 'οταν αυτό είναι εφικτό και ανάλογα το stock που προφανώς δεν είναι το stock του Thomann http://athensproaudio.gr/nees-ypiresies.html

Και κάτι για την ακουστική χώρων. 'Ολα τα υλικά που στηρίζονται σε foam είναι παιγνίδια, απλώς είναι φτηνά. Ειδικά για μπασοπαγίδες υπάρχει μεγάλη κοροιδία να παρουσιάζουν κομμάτια foam υλικού για μπασοπαγίδες αφού αυτά δουλέυουν στην περιοχή 100-200 Hz και δεν είναι μπασοπαγίδες κανονικές. Μπασοπαγίδες είναι αυτές ( ένα brand που ξεκινήσαμε τελευταία) : http://athensproaudio.gr/recording-gr/akoustiki-veltiosi/mpasopagides/acousonics-big-bass-60.html Εδώ υπάρχει όγκος αέρα , υπάρχει μεμβράνη και δουλεύει μέχρι 40-50 Hz (ανάλογα το μέγεθος, τον όγκο της μπασοπαγίδας)

Θεωρώ τουλάχιστον παράξενο στην Ελλάδα του 2013 που έχει καταρεύσει να είναι πρώτη επιλογή ο Thomann στο ψάξιμο η τις αγορές. Δηλαδή η χρεωκοπημένη Ελλάδα συνεχίζει να στέλνει λεφτά της στους Γερμανούς ! Όλα αυτά υπάρχουν σε καλύτερες τιμές στην Ελλάδα : http://athensproaudio.gr/recording-gr/mikrofona-studio/dinamika-mikrofona/sennheiser-e-906.html http://athensproaudio.gr/computer-audio-gr/kartes-ixou/firewire/focusrite-saffire-pro-24-dsp.html http://athensproaudio.gr/recording-gr/ixeia-monitor/energa-monitors/krk-rp-5g2-studio-monitor-pair-el.html για μικρόφωνο το παρακάτω είναι πολύ καλύτερο σαν πυκνωτικό και με 2 ήχους (κουμπί focus) http://athensproaudio.gr/recording-gr/mikrofona-studio/piknotika-mikrofona/megalou-diafragmatos/blue-spark-bundle-en-el.html εδώ μπορείς να δείς πως θα επιλέξεις , ηχεία, κάρτα ήχου , ακουστική δωματίων κλπ : http://athensproaudio.gr/odigos-agoras.html εδώ μπορείς να ακούσεις με ραντεβού ηχεία monitor για να δείς ποιό σου ταιριάζει : http://athensproaudio.gr/nees-ypiresies/demo-room.html Στο τηλέφωνο θα σου εξηγήσουν κάποιοι απο τους ποιό έμπειρους ηχολήπτες ποιές κάρτες έχουν εξαιρετικούς μετατροπείς, ποιές καλύτερους προενισχυτές , ποιές αναβαθμισμένα software, επίσης θα σου εξηγήσουν γιατί σε ηχεία με 8" δεν πρόκειτε ποτέ να έχεις ισσοροπημένο ήχο, θα σου εξηγήσουν και θα ακούσεις την διαφορά ανάμεσα σε χρωματισμένα ηχεία και ηχεία με φυσικό ήχο και χαμηλές παραμορφώσεις και πολλά άλλα Με την εγγύηση χαμηλότερης τιμής όπου είναι εφικτό ακόμα και σε προιόντα με υψηλότερες τιμές μπορεί να αγοραστούν πιο προσιτά ¨Ετσι μέσα στο budget που διαθέτεις θα επιλέξεις τις βέλτιστες λύσεις, θα έχεις υπσστήριξη και δεν θα στέλνεις τα λεφτά σου στην Γερμανία Τώρα αν σε ένα προιόν υπάρχουν μεγάλες διαφορές η δεν υπάρχει προσωρινά σε stock προφανώς θα το πάρεις και απο τον Thomann και απο οπουδήποτε. Να επισυμάνω τέλος πως αν και σε εκατοντάδες προιόντα στο site έχουμε χαμηλότερες η πολύ χαμηλότερες τιμές δεν βλέπω κανένα Γερμανό να ψωνίζει απο την Ελλάδα, εκτός αν έχει έλθει για διακοπές :) Χρίστος Χατζηστάμου Mastering Engineer -CEO Athens Pro Audio - Athens Mastering *** Για ηχογράφηση ηλεκτρικής κιθάρας must είναι ένα μικρόφωνο ribbon και υπάρχουν καταπληκτικά φτηνά ribbon μικρόφωνα όπως : http://athensproaudio.gr/recording-gr/mikrofona-studio/mikrofona-ribbon/golden-age-r1-mkii-ribbon.html σε συνδιασμό με ένα SM57 θα συλλλάβεις ιδανικά το τίμπρο και τις αρμονικές της κιθάρας.

Αυτό δεν είναι σωστό ... κανένας mastering engineer σε υψηλό επίπεδο δεν σκέφτεται το compression. Πολύ διαφορετικά στοιχεία της μίξης παρατηρεί μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα. Τονική ισσοροπία, μικροδυναμικές, comp filtering, χωρική κατανομή, δέσιμο μεσοχαμηλών σε σχέση με το μπάσσο, σχέση μπότας μπάσου , θέση της φωνής (αν υπάρχει) μέσα στο κομμάτι και "άρθρωση " σε σχέση με την ενορχήστρωση, συχνοτικό περιεχόμενο των χώρων της ηχογράφησης κλπ Επειδή στο τέλος λόγω της παρακμής που ζούμε στον ήχο, θα πρέπει να γίνει "ανταγωνιστικός" σε στάθμη ενω υπάρχει σε κάθε σύστημα το volume control για αυτό το σκοπό, είναι μια άλλη συζήτηση. Σε σχέση με την αρχική ερώτηση του φίλου reverbfun ναι (!!) τότε χρειάζεται compression για να ενώσεις με μουσικό τρόπο "άτακτες" δυναμικές που δημιουργεί η κοντινή ηχογράφηση οργάνων και φωνών. Με γνώση του πως και γιατί , με πλήρη κατανόηση (θέλουμε καλά αυτιά και καλά monitor) του πως δουλέυει το attack- release Ένα καλό παράδειγμα : George Massenburg Demonstrates the GML 8900 Dynamic Range Controller

Με έψησε ! Είναι αλήθεια πως γίνονται διαφορετικά mastering. Ο κύριος λόγος είναι πως πολλοί σε διαφορετικά σημεία της αλυσίδας (ράδιο - τηλεόραση - streaming) δεν κάνουν καλά την δουλειά τους η για να το πούμε αλλοιώς δεν υπάρχουν standards όπως στον κινηματογράφο για παράδειγμα , οπότε προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα "master" που απο την εμπειρία ταιριάζει καλύτερα σε διαφορετικά μέσα αναπαραγωγής. Για να είμαι ειλικρινής δεν νομίζω πως χρειάζεται τελικά, αν κάτι είναι καλό θα ακούγεται παντού καλά. Εξάλλου αν κάποιος δεν κάνει καλά την δουλειά του, ποτέ δεν ξέρεις τι σε περιμένει ... στην γωνία. Για παράδειγμα, λέμε πως ένα κομάτι δεν θέλει τόσο χαμηλό για ράδιο για να μην ενεργοποιούνται οι processors εξόδου του σταθμού αλλά αν ο σταθμός έχει λίγο ξινό ήχο (συνηθισμένο σε ελληνικούς σταθμούς) κινδυνέυει να ακουστεί έστω και για τα δεδομένα του ραδιοφώνου "τσίγγος". Και το αντίθετο αν είναι μαλακό με ζεστά μεσοχαμηλά και πολύ μεγάλη δυναμική περιοχή, αν δεν υπάρχει ηχολήπτης να καταλαβαίνει να ρυθμίσει την έξοδο του ραδιοφώνου και είναι όλα στον αυτόματο κινδυνέυει να "μασηθεί" στον αέρα επειδή .... έχει τελικά ωραίο ήχο (!) και να μην ακούγεται τόσο "ανταγωνιστικό" όσο άλλα κομμάτια που αντικειμενικά έχουν πολύ χειρότερο ήχο. Το μυστικό είναι η τονική ισσοροπία και διατήρηση των μικροδυναμικών του ήχου. Τότε συνήθως δεν χρειάζεται δεύτερο mastering. Εξαρτάται και απο άλλους παράγοντες , στύλ μουσικής ποιό είναι το όραμα μιας παραγωγής , η κουλτούρα των μουσικών και του παραγωγού κλπ Κάποιες παρατηρήσεις σε όλα ελέγθησαν παραπάνω. * 12 ώρες είναι πολύ σπάνιο για ένα δίσκο πρέπει να μας άρεσε πολύ το υλικό η να είχαμε κέφια ! ** 40 € την ώρα δεν πέρναμε ποτέ. Δυστυχώς είναι αρκετά παραπάνω *** το inflator δεν είναι συνήθως καλό για το τελικό στάδιο, καλύτερα ένα απλό καλό limiter. ¨Εχει "χαλάσει" πολλές δουλειές χωρίς να το καταλάβουν οι συντελεστές αν δεν έχουν εξαιρετικά monitor γιατί επεμβαίνει με "περίεργο" τρόπο στο μπάσο και στις φάσεις. Επίσης είναι σαν να βάζεις το ίδιο περίπου αλάτι και πιπέρι σε όλα τα φαγητά. Άλλα θέλουν λίγο, άλλα πολύ , άλλα καθόλου ... Χρήστος Χατζηστάμου.

Γιατί υπάρχουν στην Ελλάδα λύσεις που είναι το ίδιο αξιόπιστες , με πολύ μεγαλύτερη γνώση του αντικειμένου απο το super market Thomann, με πολλές φορές καλύτερες τιμές αν και η τιμή δεν είναι πάντα το παν και γιατί .... οι Γερμανοί δεν ψωνίζουν απο την Ελλάδα όποτε βλέπεις που φτάσαμε σαν χώρα.

http://athensproaudio.gr/index.php?target=products&product_id=30421 Για να μην διαφημίζουμε τους Γερμανούς συνέχεια.

Τα κανάλια είναι σωστά στο remastered, στο αρχικό transfer σε CD τα πέρασαν ανάποδα. Το φορμά της μίξης ήταν βέβαια αναλογική ταινία που πέρασε flat στο παλαιό CD και στην οποίο δούλεψα εγώ. Το παλαιό CD που παραθέτω ακούγεται ακριβώς σαν το master (ταινία) , όπως και το βινύλλιο που έγινε απο την ίδια ταινία όπως μπορούν να διαβεβαιώσουν όσοι τα έχουν. Ο μετατροπέας A/D ήταν κατώτερος απο τούς σημερινούς αλλά το flat transfer σε CD ήταν ιδιαίτερα κοντά στήν ταινία για τα δεδομένα της εποχής. Με άλλα λόγια το flat transfer απο το δικό μου μετατροπέα είναι ένα κλίκ καλύτερο αλλά σε τέτοιο μέτριο υλικό η διαφορά είναι παντελώς αμελητέα. Για την ιστορία, χρέωσα το 1/3 - 1/4 του χρόνου που ασχολήθηκα και βέβαια αστείο ποσό σε σχέση με τα δεδομένα ενός mastering studio απο την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Απο την εταιρία μου είπαν πως είμαι εξωτικά ακριβός, και όταν ρώτησα αν το άκουσαν μου απάντησαν πως δεν τους ενδιαφέρει το αποτέλεσμα.

Κάποια κομμάτια όπως υποσχέθηκα , είναι απο τον πρώτο δίσκο των Φατμέ. Το original είναι το κομμάτι που κυκλοφόραγε 23 χρόνια απο το 1981 σε βινύλλιο πρώτα και μετά σε CD. To remastered (στην πραγματικότητα δεν είχε γίνει ποτέ mastering) κυκλοφόρησε το 2003-2004. https://www.yousendit.com/transfer.php?action=download&ufid=WnBRZUNxU1BubHdLSkE9PQ https://www.yousendit.com/transfer.php?action=download&ufid=WnBRZUNxU1BENlFLSkE9PQ Δείχνει ένα μέρος των δυνατοτήτων του mastering. Το ιδανικό mastering είναι σαν τις φούγκες του Bach, μπορεί να υπάρχουν πολλές λύσεις σε μια φούγκα (γνώμες και απόψεις) αλλά μια ιδανική λύση που αναδεικνύει κάθε κομμάτι και την δεδομένη μίξη. (όποια νότα να αλλάξεις σε μια φούγκα του Bach το έργο θα ακουστεί κατώτερο). Αυτό προυποθέτει τεράστια ψυχική ενέργεια και προσπάθεια για την ιδανική ισσοροπία, δεν είναι παιχνιδάκι ούτε θέμα συζήτησης σε forum. Θα ανεβάσω και άλλα κομμάτια αν τα βρώ , η απο καθημερινά sessions , έχω και κάποια κομμάτια απο B.Katz , T.Jensen και άλλους πριν και μετά. Σε μερικά έχω κάνει και εγώ mastering και μπορεί να δείτε διαφορετικές αισθητικές στο ίδιο θέμα.

Αν έγιναν όπως πρέπει του αντιστοιχεί 5 % που είναι πολύ μεγάλο ποσοστό για την τελική πρόσληψη του υλικού. Αν δεν έγιναν όπως πρέπει μπορεί να φτάσει απο 10-30-50 % ανάλογα του πως αντιδρά το υλικό. Το mastering υπερεκτιμήθηκε απο τότε που η Waves έβγαλε το L1 και διάφοροι άλλοι μπήκαν στο χορό διαφημίζοντας κάθε σχεδόν plug-in σαν mastering tool. Απέκτησε μυθικές διαστάσεις απο ανθρώπους που σε δυο κανάλια δημιούργησαν θαύματα εδώ και 40 χρόνια. Οι μυθικές διαστάσεις καταρρέουν όταν διάφοροι περίεργοι για το θέμα , μετρούν με το κιλό διαφορές που είναι για τον καθένα σημαντικές η όχι, αναγκάζοντας πλέον τους ηχολήπτες mastering είτε να μην κάνουν τίποτα για να είναι όλοι happy, η να υπερβάλουν για να δικαιολογήσουν τα χρήματα που θα ζητήσουν. Αντίθετα με θετική ενέργεια κλείνεις τα μάτια , γυρνάς τα κουμπιά και το θαύμα επιτελείτε ακόμα και μέσα απο το λάθος. Αυτό βέβαια ισχύει για ολόκληρη την μουσική παραγωγή στις μέρες μας. Λίγοι κλείνουν τα μάτια και ακούνε τον ήχο, την μουσική ...

Μόλις βρω χρόνο αύριο-μεθαύριο θα ανεβάσω 1-2 files πρίν - μετά για να γίνει κατανοητό τι μπορεί να γίνει στο mastering, με τεράστιες διαφορές που φαίνονται "αδύνατες" σε δύο κανάλια. Πρέπει να ξέρεται βέβαια πως σε πολύ υψηλό επίπεδο και καλές μίξεις οι διαφορές είναι "πολύ μικρές" για μη εκπαιδευμένα αυτιά αλλά τεράστιες για εκπαιδευμένα αυτιά. Δεν πηγαίνει με το κιλό. Μπορείς να πληρώσεις 10000 $ στο Ludwig για να σου πει πως είναι οκ η θέλει 0,5 db εδω και εκεί. Είναι και θέμα ωριμότητας. Βλέπω με τα χρόνια πως μπορώ να πετύχω αυτό που θέλω με πολύ λιγότερες κινήσεις και λιγότερη επεξεργασία. Φαινομενικά το mastering δεν είναι πολύ "εντυπωσιακό" αλλά επι της ουσίας οι διαφορές είναι εκεί και είναι τεράστιες. Και είναι τεράστιες γιατί δεν είναι διαφορές που εντοπίζονται στο προφανές , περισσότερα μπάσσα η πρίμα, η πιο δυνατό υλικό αλλά διαφορές στην ουσία της μουσικής πρόσληψης , στην μουσικότητα , την εσωτερική ενέργεια , την χωρική κατανομή την ανάδειξη δυναμικών και λεπτομερειών , την ψυχή της μουσικής. Επίσης οι καλύτεροι remixers (και γιαυτό συνεργάζονται πάντα με τον mastering engineer που προτιμούν) ξέρουν πως υπάρχει ένα σημείο που η μίξη τους δεν μπορεί να πάει παραπέρα παρα μόνο στο mastering. Η άλλη λύση είναι να ξεκινήσει πάλι η μίξη απο το μηδέν. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι οι διαφορετικοί χαρακτήρες που μπορεί να πάρει ένα υλικό με συγκεκριμένες ανάγκες, ανάλογα τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται (αναλογικά transparent - pultec - tubes - τάξη Α - μόνο ψηφιακά κλπ ). Πάλι μιλάμε για μικρές διαφορές με τεράστια σημασία όμως στην πρόσληψη του ήχου. Για να το κάνω πιο κατανοητό φανταστήτε κάποιον που δεν ξέρει και πολλά απο κιθάρες και ακούει το ίδιο solo απο ένα μέτριο και ένα εξαίρετο κιθαρίστα. Του φαίνεται λοιπόν ίδιο. Αυτός που ξέρει απο κιθάρες , έχει εμβαθύνει στον ήχο της Gibson η της Fender , μπορεί να καταλάβει το legato του παιξίματος , της συγκοπές , την ανάσα της φράσης αναγνωρίζει σε κλάσμα του δευτερολέπτου τον σπουδαίο κιθαρίστα και ίσως με τι κιθάρα παίζει και με τι ενισχυτή. Επειδή ακούμε όλοι με ένα ζευγάρι ήχεία μην νομίζετε πως ακούμε τα ίδια πράγματα. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσα πράγματα ακούει ένας καλός mastering engineer σε μερικά δευτερόλεπτα ακούγοντας ένα κομμάτι.

Είσαι ασχετούλης , είσαι και εμπαθής, δεν έχεις και την μεγαλοσύνη και ικανότητα να καταλάβεις τι γίνεται γύρω σου. Άκουσε λοιπόν το remastering της τελευταίας Τζοκόντας του Μάνου σε σχέση με ότι κυκλοφορούσε μέχρι τώρα. Ακου και το "Κρυφό Φιλί" του 2002 και σύγκρινε το τελευταίο δίσκο που έγινε mastering στη Σουηδία. Υπάρχουν καλοί mastering engineers εξειδίκευσης με περιορισμένο βεληνεκές δυνατοτήτων πέραν ενός στύλ, όλοι οι σπουδαίοι mastering engineers σε όλο το κόσμο μπορούν να εργαστούν σε οποιοδήποτε στύλ με μεγάλη επιτυχία. Υπάρχει απλή εξήγηση αλλά δεν μπορείς να την καταλάβεις , όπως και πολλά άλλα πράγματα για να λές οτι λές. Είχες προβλέψει μπούρδες. Θέλεις να σου στείλω το πρόγραμμα μου αυτή τη βδομάδα η και το επόμενο τρίμηνο ? Οι πελάτες μου περιμένουν μέχρι και 1 μήνα να δουλέψουμε μαζί όταν δεν έχω χρόνο. Και έχω κάνει και μια εξαιρετική εταιρία με μεράκι και γνώση. Έχεις πρόβλημα μήπως και σε αυτό ? Είσαι τόσο πίσω που θα έπρεπε να προβληματίζεσαι για το καλό σου .....

Είναι ενδιαφέρον που ανοίγει επιτέλους ενα τέτοιο θέμα στο noiz και το παρακολουθώ απο την αρχή. Σαν mastering engineer ,ηχολήπτης, καθηγητής τα τελευταία 10 χρόνια δεν "αντέχω" να μιλάω για το bit rate ώρες ατέλειωτες σε πελάτες, φίλους, ηχολήπτες, μαθητές και να υπάρχει ενα τοίχος. Επειδή δεν ανακαλύπτουμε την Ατλαντίδα, δέκα βασικά πράγματα είναι που όποιος ασχολείται με ψηφιακό ήχο πρέπει (είναι υποχρεωμένος) να τα γνωρίζει και να τα μελετήσει. Στα πλαίσια του section της Ελληνικής AES πριν ένα μήνα ανέπτυξα το θέμα " Προβλήματα Ψηφιακής Κουλτούρας" - Limiting- Hypercompression- Bitrate - Ψηφιοποίηση αρχείων Ήχου - MP3 , τα καλικατζαράκια που ταλαιπωρούν τον ήχο 25 χρόνια απο την εμφάνιση του ψηφιακόυ ήχου. Νικόδημε συγχαρητήρια για την όρεξη (και το χρόνο) που αφιερώνεις στο forum. Το τελευταίο μύνημα σου είναι η ουσία της διαφοράς ανάμεσα σε αναλογικό και ψηφιακό ήχο. Οι ηχολήπτες την "αναλογική" εποχή είχαν υποχρεωτικά minimum τεχνικό background και άκουγαν τον ήχο. Την ψηφιακή εποχή υπάρχει τεράστια έλλειψη σε καθημερινά απλά πράγματα και γίνονται πολλά λάθη, αλλά το κυριώτερο οι περισσότεροι δεν ακούν την μουσική, την βλέπουν. Πριν τα summing τους προενισχυτές και όλα αυτά ας δοκιμάσει να κάνει μίξη κάποιος χωρίς να κοιτάξει ποτέ την οθόνη, αλλά να κλείσει τα μάτια και να ακούει μόνο τον ήχο ενός κομματιού για 3-4 λεπτά με την τελείως διαφορετική προσέγγιση προσοχής που δίνει μια τέτοια ενέργεια. Πιστέυω θα είναι μια εμπειρία για πολλούς ... Σε σχέση με το bit rate αυτό που δεν σχολίασε κανένας είναι η ανάλυση των ίδιων των plug-in. Δουλεύουν 24bit, 32bit ,32 float, 40 bit float ?? Και αν υπάρχει ένα με ανάλυση 32 και μετά ένα 24 και μετα ενα 32 float τι γίνεται με την κόλαση απο truncation απο το ένα στο άλλο, βάζουμε dither απο το ένα plug-in στο άλλο και πότε, έχουν ενσωματωμένο dither τα plug-in ? Δεν είναι καθόλου απλό το θέμα , σίγουρα κάποιος τη στιγμή που δουλέυει ανοίγει ένα να κάνει την επαξεργασία που νομίζει η που θέλει ο πελάτης και μετά ανοίγει και ένα άλλο και ένα Eq , και ένα Chorus και ενα Timeshift και μετα το σήμα έχει γίνει Τιραμόλας ... και όλα αυτά σε 10-20-100 κανάλια , το export πλέον είναι το λιγότερο.

Υπάρχει μια παρεξήγηση, δεν εννοούσα ποτέ οτι αυτά που ανέφερα σαν χαρακτηριστικά ηχογραφήσεων αναφοράς ήταν "καθαρές" κλινικές ηχογραφήσεις. Μπορεί να είναι ευκολότερα κατανοητό σε μια "normal" φόρμα μουσικής, αλλά ισχύει και για τον τελευταίο δίσκο του Daniel Lanois , του Gabriel, του Tom Waits για να πούμε μόνο επώνυμα παραδείγματα που είναι "βρώμικοι" ή και ο δίσκος των Illegal Operation που έκανα παραγωγή το 2000 είναι ένας "βρώμικος δίσκος" ... ΟΜΩΣ οι "αρχές" που ανέφερα πιο πάνω ισχύουν και με το παραπάνω. Όλοι αυτοί οι δίσκοι έχουν μια ιδέα ισχυρή πίσω τους , κάτι που τούς κάνει ξεχωριστούς . Η έννοια του καλαίσθητου δεν έχει να κάνει με το καθαρό η το βρώμικο ήχο αλλά με τον τρόπο που υλοποιείται μια ιδέα παραγωγής ώστε να απογειώσει την μουσική ιδέα. Αν η μουσική ιδέα είναι ιδιοφυής , σπουδαία , παραμένει έτσι με οποιονδήποτε ήχο... αυτό είναι εκ των ούκ ανευ ..... Όμως έχω κάνει remastering σε ηχογραφήσεις της Κάλας για να μπορέσω να την ακούσω και ακόμα και ο Bowie με λίγο .... πείραγμα ακούγεται απίστευτα.

Όχι δεν είναι έτσι.... καταλαβαίνω απόλυτα την θέση σου και σε μεγάλο βαθμό έχεις σωστή οπτική , ΑΛΛΑ μην κάνεις το λάθος που γίνεται απο τούς περισσότερους να θεωρούν οτι η θέληση για καλή μουσική δημιουργία (και ηχοληπτική) δημιουργεί και καλό αποτέλεσμα, " αυτό ήθελα να πω και έτσι το κατάφερα , επομένως είναι αυτό που είναι , έχει τις ισσοροπίες που θέλω και είναι προίον έμπνευσης " . Είναι αν το σκεφτείς το άλλοθι όλων και για αυτό δεν υπάρχουν παραγωγοί στην Ελλάδα ...γιατί κανένας δεν δέχεται οτι κάποιος άλλος θα έχει καλύτερη, πιο αντικειμενική εικόνα. - Ο μουσικός γράφει κάτι και αυτό είναι, "δεν αλλάζω δομή", "δεν θέλει πουθενά γέφυρα", "εδώ εγώ θέλω σόλο τι πάει να πεί δεν χρειάζεται.. " , "τι πάει να πει να μικρύνει , έτσι το έγραψα έτσι θα μείνει ".... - Ο ηχολήπτης μιξάρει κάτι και αυτό είναι , " δεν έχει μπάσο ? δεν χρειάζεαται", δεν έχει κίνηση το κομμάτι ? " τι είναι αυτό, έγω το ακούω μια χαρά" , " είναι τσίγκος ? μια χαρά είναι εμένα μου αρέσουν τα πρίμα "... - Ο ¨Ελληνας "παραγωγός" θα τα χώσει στο mastering γιατί δεν ξύνει αρκετά για το ράδιο και αφού δεν πουλάει κιόλας κάποιος φταίει.. - Οι μουσικοί αγρόν αγοράζουν , να τελειώνει το session γιατί έχουμε και μαγαζί το βράδυ... " εγώ ξέρω διάβασα κάπου οτι ο ΧΧΧ παίζει με Avalon και δεν έχεις , τι studio είναι αυτό " .... - Όμως και οι πιτσιρικάδες είναι συνήθως απίστευτα συντηρητικοί, παίζουν σαν Deep Purple και φέρνουν ένα δίσκο των Red Hot Chili Peppers για reference στο Mastering ! Όμως τα πράγματα είναι απλά δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική , την ανακάλυψε άλλος πολλά χρόνια πριν..... Όλες οι ηχογραφήσεις αναφοράς ανεξάρτητα από είδος μουσικής, δηλαδή οι ηχογραφήσεις που έχουν συλλάβει με μαγικό τρόπο το παίξιμο, την ατμόσφαιρα, το τίμπρο των οργάνων την φυσικότητα (η και την αγριάδα) των φωνών είτε πρόκειται για μία κλασική ορχήστρα, είτε για ένα Jazz σχήμα, είτε για ένα ροκ γκρούπ, είτε για world music , έχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά. 1) ομοιογένεια και τονική ισορροπία σε ολόκληρο το φάσμα συχνοτήτων που καθορίζεται από την ενορχήστρωση κάθε είδους μουσικής. 2)Αβίαστη και φυσική αναπαραγωγή των μικροδυναμικών και μακροδυναμικών στοιχείων της ηχογράφησης που ακολουθούν και δεν αλλοιώνουν τις φυσικές δυναμικές των οργάνων. 3)Χωρική κατανομή που δημιουργεί επίπεδα και συλλαμβάνει την ενέργεια και το βάθος στο χώρο που παίζουν οι μουσικοί. Όλες σχεδόν οι ηχογραφήσεις που αναφέρεις έχουν τα παραπάνω στοιχεία σε μικρό η μεγάλο βαθμό άρα χωρίς οι περισσότερες να είναι αναφοράς είναι μια χαρά. Αν δε μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις κακές ηχογραφήσεις απο τις καλές και τις καλές απο τις αναφοράς τότε υπάρχει πρόβλημα...Αν δεν ξέρουμε που βάζουμε τον πήχυ όταν δουλεύουμε , που θέλουμε να φτάσουμε, θα συζητάμε χωρίς νόημα. Είναι πολύ απλό έτσι γινόταν πάντα, παίρνεις τον καλύτερο δίσκο που σου αρέσει και προσπαθείς να κάνεις ένα δικό σου κομμάτι "ίδιο". Στήν αρχή φαίνεται αδύνατο, μετά το πλησιάζεις , μετά το κάνεις σχεδόν ίδιο , κάποια στιγμή το κάνεις καλύτερα ... Αυτή η διαδικασία μπορεί να πάρει και χρόνια , αλλά κάθε μέρα μαθαίνεις , γίνεσαι καλύτερος και αυτό σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις. Όταν υπάρχει η παράδοση της Blue Note, της Atlantic, της Decca, της ECM , της Chesky Records, της DMP και τόσοι υπέροχοι δίσκοι σε μουσική και σε ήχο γιατί πράγμα μιλάμε ???

¨Ακουσε τον πρώτο δίσκο των ΦΑΤΜΕ (αυτόν μεν την κοπέλλα με την μαντήλα) πως κυκλοφορούσε 22 χρόνια και το remastering που έκανα το 2003. Παράδειγμα εξαιρετικού και πολύ φρέσκου υλικού για την εποχή με κακό, κάκιστο ήχο ..... Αυτό είναι το πραγματικό θάυμα αλλά καλώς η κακώς ασχολούμαστε με το μετά..... Στην εποχή μας είναι πολύ συνηθισμένο να καταστρέφονται εξαιρετικές ιδέες απο απαράδεκτη υλοποίηση σε ενορχήστρωση-παίξιμο - ηχοληψία. Στην πραγματικότητα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε σε αυτή την χώρα. Η μίξη είναι πιο σhμαντική γιατί αν είναι πραγματικά πολύ καλή το mastering είναι "αδιόρατο" και για αυτούς που το αντιμετωπίζουν με το κιλό πραγματικά άχρηστο έξοδο.Όμως στην πραγματικότητα είναι πιο αναγκαίο απο ποτε ένα καλό mastering σε αυτές τις δουλειές. Νομίζω πως είναι το ίδιο σημαντικό για κάθε είδος μουσικής και απλώς trend για την σύγχρονη pop-rock. τα Flux plug-ins είναι απο τα καλύτερα που υπάρχουν, μαζί με τα Algorithmix αν και παρουσιάζουν κάποια θέματα συμβατότητας με σταθμούς εργασίας. Όμως επειδή έχουν πολλές ρυθμίσεις αν δεν ξέρεις τι κάνεις και δεν έχεις σοβαρό σύστημα monitoring είναι εύκολο να βρεθείς σε λάθος σημείο χωρίς να το καταλάβεις.

Σε ένα mastering studio τρέχουν πολλές και διαφορετικές δουλειές, κάποιες τελειώνουν στην ώρα τους κάποιες μένουν πίσω. Αν δεν υπάρχει ραντεβού μεταφέρεις κάτι την άλλη μέρα και όλα τελειώνουν ήρεμα. Αν έχεις ραντεβού νεο και μερικές δουλειές στον αέρα η πίεση είναι αφόρητη και η δουλειά πολλή πιο πιεστική. Μερικές φορές χωρίς ραντεβού η δουλειά μπορεί να γίνει και φτηνότερα και καλύτερα.

Δώσε μου ενα FTP να σου ανεβάσω 1-2 files και ξαναμιλάμε. Ενοείται οτι μιλάμε για σπουδαία μουσική με πολύ κακό ήχο.... Πρόσεξε, δεν λέω οτι αυτή είναι η δουλειά του mastering , ούτε οτι μπορεί να γίνεται κάθε μέρα, για πολλούς λόγους ... απλώς κάποιες φορές δεν πάει πιο πέρα, άλλες φορές δεν υπάρχει ενέργεια και εύμπνευση ... ΑΛΛΑ όταν έχεις δει "το θαύμα" να γίνεται και καταλαβαίνεις εκεί και την μαγεία του ήχου, η πως το ανθρώπινο αυτί συλλαμβάνει την μουσική πλέον και αντιλαμβάνεται την πληροφορία τότε σε πάνει μια θλίψη να βλέπεις να φεύγουν απο τα χέρια σου δουλειές μέτριες (με καταχαρούμενους πελάτες) που μπορούσαν να είναι 100% καλύτερες. Κι αυτό στο πρόγραμμα είναι αρκεί να είναι ξεκάθαρο οτι κάπου πάμε και όχι ότι έχουμε μια προσωπική κόντρα αισθητικής . Ένας απο τους καλύτερους ¨Ελληνες ηχολήπτες που δουλεύουμε χρόνια μαζί σε πολλές δουλειές μου αναφέρει πάντα " Chris εδώ δεν κάνουμε μίξη " και το λαμβάνω υπόψιν μου. Όμως κοίτα το παράδοξο , αν δεν ασχολήθω πολύ με τις μίξεις του μου λέει πως τον ξεπετάω, αν ασχολήθώ και το πάω μακρυά μου λέει "εδω δεν κάνουμε μίξη " . Αυτό γίνεται γιατί έχει δει το "θαύμα" σε πολλές δουλειές μας , απλώς θέλει να έχει τον έλεγχο και να διαλέγει αυός πράγμα που είναι αποδεκτό , επίσης έχει και την ευθύνη και ξέρει τι θέλει πράγμα που κάνει το mastering πολύ εύκολο. Δεν συμβαίνει συχνά ....... Η αισθητική είναι το παν, δεν διδάσκεται και γιαυτό δεν υπάρχουν διεθνώς πολλοί νέοι mastering engineer με προσωπικότητα. Ας σταματήσουμε εδω αυτή τι συζήτηση γιατί πραγματικά το θέμα ήταν άλλο. Σε σχέση με τα Limiter θα σου πω κάτι που λέω συχνά... Αν το κομμάτι είναι καλογραμμένο και καλομιξαρισμένο δεν θα το χαλάσει το L2. Ασφαλώς ένα Weiss DS-1 έχει πολύ πιο ανοικτό ήχο αλλά και μεγάλες δυσκολίες στην ρύθμιση και υπάρχουν και καλύτερα plug-in απο το L2 τα τελευταία χρόνια. Πρίν 4-5 χρόνια o Bob Katz είχε κάνει ένα demo CD για τον Weiss με αλυσίδα με L2 στο τέλος και τα δείγματα πρίν-μετά ήταν απο καλά μέχρι εξαιρετικά. Του έβαλα χέρι γιατί άκουγα το ίδιο attack-release στο μπάσσο σε όλα τα κομμάτια και μου έστειλε κομμάτια χωρίς L2 να τα λιμιτάρω για να δεί τι εννοούσα. Η δική μου version ήταν πιο ανοικτή με ποιότητα στις ψηλές και πιο ενδιαφέρον μπάσο που πράγματι διέφερε απο κομμάτι σε κομμάτι ΑΛΛΑ δεν ήταν εμφανώς καλύτερα συνολικά γιατί και αυτός τελειώνοντας ένα κομμάτι λάμβανε υποψιν του και το χαρακτήρα του L2 στο αποτέλεσμα. Θέλω να πω ο ήχος πρέπει να αντιμετωπίζεται ολιστικά και όχι με κολλήματα .... η ουσία είναι αλλού. Κλείνεις τα μάτια , γυρνάς τα κουμπιά και σταματάς εκεί που σου αρέσει ... ΟΜΩΣ προυποθέτει παιδεία , αντίληψη, σωστή αισθητική, ακούσματα, τεχνική κατάρτιση και κατανόηση απο δίσκους αναφοράς πια είναι τα πραγματικά στοιχεία που κάνουν κάποιους δίσκους εξαιρετικούς.