περί phase inverter tube

[J.B.]

Καλησπέρα.

 

Ψάχνοντας κάποιες παραπάνω πληροφορίες σχετικά με το ρόλο των λυχνιών σε ένα λαμπάτο ενισχυτή και το πώς αυτές επηρεάζουν τη συμπεριφορά του, έπεσα πάνω στο εξής άρθρο: http://www.guitaramplifierblueprinting.com/files/Phaseinverter.pdf

 

Ουσιαστικά αναφέρεται στο ρόλο της phase inverter και καταλήγει και σε κάποια δικά του συμπεράσματα.

 

Επειδή γενικά υπάρχει πολλή πληροφορία στο internet, την οποία και δεν είναι πάντα εύκολο να αξιολογήσει κανείς, θα ήθελα τη δική σας γνώμη με βάση τις εμπειρίες αλλά και τις γνώσεις σας.

 

Είναι όντως τόσο σημαντικός ο ρόλος της phase inverter?

Πρέπει αυτή να είναι balanced ή δεν έχει και τόσο σημασία?

Έχετε κάνει δοκιμές με διάφορους τύπους/μάρκες και έχετε καταλήξει κάπου ως προς το αποτέλεσμα που παίρνετε?

 

Επίσης απ’ ότι κατάλαβα διαβάζοντας το άρθρο αντί της 12ΑΧ7 μπορούν να χρησιμοποιηθούν  εναλλακτικά οι 5751, 12ΑΥ7, 12AU7 αλλά ΟΧΙ η 12ΑΤ7. Σωστά? ???

 

Γενικά πάντως περνώντας μια βόλτα από τα sites http://www.guitaramplifierblueprinting.com/index2.html καθώς και http://www.eurotubes.com/ υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες απόψεις/απαντήσεις σχετικά με τους λαμπάτους. Υπάρχουν και κάποια άλλα αντίστοιχα sites που έχει κανείς να προτείνει?

 

Ευχαριστώ

 

[myster_maze]

Το άρθρο που πόσταρες είναι αρκετά καλό και κατατοπιστικό. Ισχύουν αυτά που αναφέρει για την phase inverter και όχι μόνο.

 

Η 12ΑΤ7 είναι καλή επιλογή για την θέση της PI. Καλύτερη από την 12ΑΧ7. Ξαναδιάβασε το άρθρο γιατί μάλλον τα μπέρδεψες λίγο. Δεν είναι καλή πχ για την πρώτη θέση του ενισχυτή. Και όχι πάντα καλή επιλογή αν θέλεις να αλλάξεις πολλές, επειδή "τραβάει" πολύ περισσότερο ρεύμα από την 12ΑΧ7. Θα πρέπει να είσαι σίγουρος αν ο τροφοδοσίας θα αντέξει.

 

Πολλά site και πληροφορίες. Διάβασε τα πάντα, ακόμη και βιβλία(!). Δυστυχώς θα πετύχεις και πολλούς ημιμαθείς που δεν ξέρουν τι λένε αλλά όλα είναι στο πρόγραμμα. Όσο περισσότερο ασχολήσε θα αναγνωρίζεις πιο εύκολα το λάθος και το σωστό.

Δυστυχώς δεν έχω να σου προτείνω αντίστοιχα sites. Δύσκολα κρατάω θεωρία στα bookmarks.

[J.B.]

Καταρχήν σ' ευχαριστώ για την απάντηση.

 

Σχετικά με την απορία με την 12ΑΤ7 αυτό που κατάλαβα είναι ότι έχει μικρότερο gain αλλά πολύ μεγαλύτερο output current (~8 φορές περισσότερο). Η PI tube τροφοδοτεί με τη σειρά της τις τελικές. Αυτό που με φοβίζει διαβάζοντας το είναι μήπως αυτό το ρεύμα εξόδου προκαλέσει κάποια ζημιά..

 

Επίσης θα ήθελα να καταλάβω τι σημαίνει ποιοτικά ο όρος "transconductance". Τι κερδίζω ή χάνω όταν βάλω 12ΑΤ7 αντί της 12AX7

 

Πέραν από το γενικό χαρακτήρα των αποριών μου θα ήθελα να ρωτήσω πιο συγκεκριμένα αν μια τέτοια αλλαγή θα είχε κάποιο όφελος στον δικό μου ενισχυτή (Marshall JVM 205H, 5x12AX7 pre-amp,2xEL34 power amp)).

 

Πάντως πέραν από τις χρήσιμες πληροφορίες και εξηγήσεις που υπάρχoυν σε αυτά τα links από το αρχικό μου post, αυτό που δεν μου αρέσει είναι ότι αφού εξηγούν μετά καταλήγουν (όλως τυχαίως?) σε συγκεκριμένες κατασκευάστριες (GT ο ένας και JJ ο άλλος)..

[myster_maze]

H phase inverter (PI) δεν "τροφοδοτεί" τις τελικές με ρεύμα αλλά με τάση.

 

Το ότι έχουν ρεύμα ανόδου (Ι) 10πλάσιο σημαίνει ότι μπορούν να δώσουν μεγαλύτερη τάση εξόδου (V) στο ίδιο φορτίο ®. V=I*R

To πλεονέκτημα εδώ είναι ότι αν θέλουμε μεγαλύτερη τάση εξόδου από την phase inverter ώστε να οδηγήσουμε τις τελικές, θα προτιμήσουμε την 12ΑΤ7 από την 12ΑΧ7.

Τώρα αν δώσουμε στις τελικές μεγαλύτερη τάση, από αυτή που απαιτείτε για full power, απλά θα αρχίσουν να κλιπάρουν.

 

Δεν υπάρχει κίνδυνος, δηλαδή, για τις τελικές. Το 10πλάσιο ρεύμα, όμως, θα το τραβήξουν από τον μετασχηματιστή τροφοδοσίας. Αν το "αντέχει" τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Που 10mA παραπάνω δεν υπάρχει περίπτωση να μην τα "σηκώνει".

Αν, όμως, θέλεις να αλλάξεις πολλές τότε αρχίζει να υπάρχει. 

 

Ακόμη, πρέπει να λάβεις υπ'όψη και το τροφοδοτικό. Αν υπάρχει ένα φίλτρο-Π με μία αντίσταση 10Κ, τα 10mA θα έχουν πτώση πάνω της 100V. Οπότε να περιμένεις τις τάσεις στην προενίσχυσή σου να πέσουν (= χαμηλότερο headroom).

 

Γενικά από 12ΑΧ7 σε 12ΑΤ7 θέλει προσοχή, το ανάποδο είναι πιο ασφαλές.

 

Tώρα για το transconductance, με απλά λόγια χωρίς πολλές θεωρίες, μεγάλη διαγωγιμότητα gm (transconductance) σημαίνει μικρή εσωτερική αντίσταση r. Όταν μία λυχνία έχει μικρή εσ. αντίσταση, σε ένα κύκλωμα κοινής καθόδου θα έχουμε και μικρή σύνθετη αντίσταση εξόδου (output impedance).

Γενικά είναι νόμος ότι για να υπάρχει το τέλειο ταίριασμα μεταξύ δύο σταδίων (από κύκλωμα πχ phase inverter με output stage μέχρι συσκευές πχ κιθάρα-ενισχυτής ή πεταλάκι-ενισχυτής κοκ) θέλουμε όσο το δυνατόν μικρότερη αντίσταση εξόδου και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντίσταση εξόδου.

 

Θα έλεγα, αν ένα κύκλωμα έχει σχεδιαστεί με 12ΑΧ7, ειδικά σε phase inverter, δεν υπάρχει λόγος να βάλεις 12ΑΤ7. Ο κατασκευαστής λογικά έχει προβλέψει τα συν και τα πλην.

Αν θέλεις λιγότερο output από το συγκεκριμένο στάδιο καλύτερα να δοκιμάσεις την 5751 που είναι μία 12ΑΧ7/ECC83 με λιγότερο gain.

[Vassilis-7-]

Kατατοπιστικοτατο το κειμενο.

 

Να ρωτησω και εγω κατι με την σειρα μου.

Εχω εναν Marshall el84 20/20 o oποιος εχει  ecc82 ως predrive και 2 ecc83 ως phase inverters

Eπειδη θελω να αλλαξω λαμπες σιγα σιγα, πρεπει να αγορασω για τις 2 ecc83 λυχνια matched phase inverter ή κανει και απλη?

Πρεπει δηλαδη

http://www.thomann.de/gr/groove_tubes_sag_ax7mpi.htm

ή θα κανω δουλεια και με

http://www.thomann.de/gr/jj_nn003_roehre_ecc83s.htm

 

[myster_maze]

Όχι δεν χρειάζεται να πάρεις balanced, ειδικά GT με 40€!

 

Μια χαρά θα κάνεις την δουλειά σου και με την JJ. Θα σου πρότεινα, ακόμη καλύτερα TungSol RI ή και Mullard RI για phase inverter.

[J.B.]

Το ότι δεν χρειάζεται να πάρεις balanced PI έχει να κάνει με το γεγονός ότι το υπόλοιπο κύκλωμα του ενισχυτή είναι συνήθως unbalanced σχεδιασμένο οπότε πρακτικά δεν κερδίζεις κάτι.

 

Θεωρητικά μόνο, μια balanced PI tube δίνει συμμετρικά σήματα στις τελικές, οπότε οδηγούνται αποτελεσματικότερα και χωρίς να παραμορφώνει "άσχημα". Βέβαια σε τελικό ενισχυτή κιθάρας που είναι σχεδιασμένος διαφορετικά από ένα ενισχυτή hi-fi δεν είναι το ζητούμενο πάντα η συμμετρία και ίσως να μην είναι προς όφελος τελικά, μιας και οι αρμονικές είναι που δίνουν τον χαρακτήρα στον ήχο..

 

Πάντως όντως είναι κοροϊδία τα 40 € για την GT. Στα περισσότερα ξένα sites σε χρεώνουν περίπου 2$ περισσότερο αν θες να είναι balanced. Για τέτοια διαφορά ίσως και να είχε κάποιο νόημα (ψυχολογικά κυρίως).

[myster_maze]

...δεν είναι το ζητούμενο πάντα η συμμετρία και ίσως να μην είναι προς όφελος τελικά, μιας και οι αρμονικές είναι που δίνουν τον χαρακτήρα στον ήχο..

Και όλοι έχουν τρελαθεί με τις matched τελικές!

 

Δεν είναι τυχαίο που πολλές φορές, ένας ενισχυτής αρχίζει να ακούγεται καλύτερα μετά από ένα μήνα της τοποθέτησης των καινούργιων τελικών!

 

Για να πετύχουμε πάντως balanced σήματα στην έξοδο της PI και matching στο τελικό στάδιο δεν είναι εύκολο. Κατ'αρχάς δεν το γλιτώνουμε με balanced PI & matched τελικές. Μετά από μερικές μέρες καθημερινής χρήσης χάνεται το ματσάρισμα μαζί με τα παραπάνω χρήματα που δώσαμε.

Θέλει ξεχωριστό bias για κάθε τελική και ρύθμιση balance στην έξοδο της PI και εννοείται συχνό έλεγχο και ρύθμιση με παλμογράφο. Το πιο βασικό unbalanced part στον ενισχυτή είναι ο εξόδου! Κανένας εξόδου δεν έχει balanced πρωτεύοντα!

 

Και κάτι για το άρθρο, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, η PI δεν είναι η λυχνία που "κουράζεται" περισσότερο! Ξεκινάμε από την ανορθώτρια, μετά οι τελικές και μετά πάμε στην PI. Εκτός, και αν ο ενισχυτής έχει reverb & tremolo.