Σχεδιαστικές προσεγγίσεις για το control room

Φιλε nikodemos! Ελπιζω να σε βοηθησω σχετικα με την non-environment studio σχεδιαση...

Κατ’αρχην εχω να παραθεσω 3 τυπους στουντιο οι οποιοι μπορουν να θεωριθουν ως 3 παραλαγες πανω στην ιδια λογικη. Αυτοι οι τρεις τυποι ειναι:

1) DEDE (Dead End Dead End) οπου μιλαμε για control rooms τα οποια ειναι πληρως αποροφητικα.

2) LEDE (Live End Dead End) οπου στην προκειμενη περιπτωση τα control ειναι αποροφητικα μπροστα και ανακλαστικα πισω.

3) Non-Environment η αλλιως Ν-Ε, τα οποια κατα μια εννοια προσομειωνουν την συμπεριφορα του ηχου στο ελευθερο πεδιο

Αυτα τα 3 ειδη εχουν μια κοινη λογικη. Θελουν να δωσουν στην θεση του ακροατη να διατηρει την δυνατοτητα του να ακουει τις πρωτες ανακλασεις του ηχογραφιμενου υλικου χωρις να εχει και την ακουστικη επιδραση του χωρου οπου γινεται η αναπαραγωγη.

Στην περιπτωση των LEDE o σχεσιασμος γινεται με τετοιο τροπο ωστε οι πρωτες ανακλασεις του χωρου να ερχονται 20ms  μετα το direct. Mε βαση το φαινομενο Haas τα 20 πρωτα ms τα οποια ειναι τα πιο σημαντικα για την ακουστικη αντιληψη του χωρου. Ετσι με αυτο τον τροπο επιτυγχανεται στην θεση του ακροατη να φτανουν πρωτα οι πρωτες ανακλασεις του ηχογραφιμενου υλικου, και στην συνεχεια οι πρωτες ανακλασεις του χωρου αναπαραγωγης ωστε ο ακροατης να αντιλαμβανεται με μεγαλυτερη ευκολια τον χωρο που ηχογραφιθικε το υλικο...

Η λογικη της DEDE και Ν-Ε σχεδιασης ειναι να μην υπαρχουν καν πρωτες ανακλασεις στο χωρο αναπαραγωγης η να ειναι εξεραιτικα μειωμενες προσομοιωνοντας το ελευθερο πεδιο αντιστοιχα.

Τα αρνητικα στοιχεια των DEDE και N-E ειναι:

1) Απαιτουν πολυ μεγαλο χωρο ο οποιος μετα την προσθηκη των υλικων της ακουστικης σχεδιασης γινεται πολυ μικρος.

2) Μεγαλο κοστος κατασκευης λογο των πολλων υλικων και αρκετων τετραγωνικων μετρων ακριβων υλικων ηχοαποροφησης

3) Τελος τις ασχημες συνθικες εργασιας (βλεπε post http://www.noiz.gr/index.php?topic=158312.90 σελιδα 10 προς το τελος το μεγαλο με το διαγραμμα)

Τα θετικα δε ειναι οτι απλα δεν ειχαν σαν χωροι αναπαραγωγης πρωτες ανακλασεις λογο του οτι ηταν νεκροι οπως ειπαμε πιο πανω.

Τα LEDE απο την αλλη ειπαν οτι το μοναδικο μειονεκτιμα ειναι οτι οι επιφανειες των rack, κονσολων, κλπ ειναι ανακλαστικες επιφανεις και δρουν σε αντιθεση με την λογικη της σχεδιασης τους.

Παρολα αυτα σε ολες μα ολες τις περιπτωσεις εχουμε κοινο παρονομαστη την επιδραση των μηχανιματων ως ανακλαστικες επιφανειες... (studio ειναι, δεν θα εχει μια κονσολα βρε αδερφε; )

Σε αυτο το σημειο θα αποριψουμε την περιπτωση των DEDE λογο του οτι ειναι μια ιδιετερα ακραια περιπτωση, εννοοντας την εξαιρετικα μεγαλη αποροφηση του χωρου...

Και τωρα LEDE vs Ν-Ε

Ξεκινοντας απο την περιπτωση των Ν-Ε οι υπερμαχοι αυτη της σχεδιασης λενε οτι ειναι καλο να εχεις ελαχιστοποιημενη την επιδραση του χωρου ωστε να εχεις μια πιο αξιοπιστη αναπαραγωγη χωρις να χανεις κανενα απο τα ακουστικα χωρικα στοιχεια της ηχογραφησης.

Απο την αλλη οι υπερμαχοι των LEDE (και εγω) θεωρουν οτι η μουσικη προοριζεται να ακουστει σε χωρους χωρις καποια ακουστικη σχεδιαση και ειναι προτιμοτερο η αναπαραγωγη και επεξεργασια να γινεται σε εναν ακουστικα ελεγχομενα χωρο ο οποιος τεινει πιο πολυ στις πραγματικες συνθικες ακροασης…

Οπως καταλαβαινετε, δεν νομιζω οτι υπαρχει νικητης… θα ελεγα οτι ειναι θεμα νοοτροπιας και τροπου εργασιας του καθενα ξεχωριστα διοτι και οι δυο σχεδιασμοι στιριζονται σε αποδεκτες και ουσιαστικες υποθεσεις…

Αρα φιλε nikodemos... αν με ρωτουσες τι θα προτιμουσα θα σου ελεγα LEDE… τουλαχιστον ειναι πιο φθηνα και τεινουν πιο κοντα στις πραγματικες συνθικες ακροασης!!

Για περισοτερα στοιχεια περι πλεονεκτιματων μειοντεκτιματων δειτε το post http://www.noiz.gr/index.php?topic=158312.90 σελιδα 10 προς το τελος το μεγαλο με το διαγραμμα

Cheers!

Ειναι πραγματικοτητα οτι πλεον οντως υπαρχουν broadband ηχοαποροφιτικες κατασκευες οπου οντως ειναι λιγοτερο χωροκατακτητικες, αυτο αμμεσως αμμεσως λυνει ενα σημαντικο προβλημα στην εφαρμογη, και απο πλευρας ογκου αλλα και ειναι περισοτερο οικονομικος σχεδιασμος.

Οσον αφορα το προηγουμενο post θα διαφωνισω στη προταση που εγραψες οτι ο σχεδιασμος LEDE ειναι θεωριτικος και δυσκολος στην εφαρμογη του. Κατα την γνωμη μου ειναι ενας πολυ πρακτικος σχεδιασμος ο οποιος δεν χρειαζεται ιδιετερη μελετη. Στην πραγματικοτιτα πρεπει απλα να το ευνοουν οι συνθικες, μ’αλλα λογια, ο χωρος να εχει ελαχιστο μηκος τα 7 μετρα.

Δεδομενου οτι η ταχυτητα του ηχου c ειναι 343m/s στους 20 βαθμους κελσιου απο την φυσικη που ολοι καναμε στο γυμνασιο συμπεραινουμε οτι:

c=x/t αρα

x=343t για t=0.02sec

εχουμε x=6.86m

Αρα τοση στην πραγματικοτητα πρεπει να ειναι η αποσταση τοιχου και πισω ανακλαστικης επιφανειας. Τωρα το μειονεκτιμα που ανεφερες (περα απο το γεγονος του οτι τα μηχανιματα, rack, κλπ) ειναι στην πραγματικοτητα ανακλαστικες επιφανειες, σε συνδιασμο με τον παραγοντα του τζαμιου που κατα βαση τα περισοτερα studio εχουν, τελικα λειτουργει περισοτερο σαν διορθωτικος παραγοντας παρα σα μειωνεκτιμα.

Υστερα απο ενα φρεσκαρισμα που εκανα οσον αφορα την σχεδιαση studio υπαρχει και ο σχεδιασμος ESS (Early Sound Scattering) ο οποιος ειναι στην πραγματικοτητα ιδιος με τον LEDE σχεδιασμο και ειναι βολικος για μικροτερους χωρους. Η λογικη του ειναι η εξης: Σε αντιθεση με τον LEDE σχεδιασμο ο ESS ο  μπροστα τοιχος αντι να ειναι αποροφητικος ειναι ανακλαστικος με διαχυτες (οσο υπαρχει χωρος για αυτους) η και με το τζαμι. Αυτο συμβαινει γιατι με αυτον τον τροπο δημιουργειται μια πιο τυχαια κατανομη των ανακλασεων με αποτελεσμα να δημιουργουνται φαινομενα αλληλοεπικαλυψης (masking effect) και με αυτο τον τροπο η ενεργεια που προερχεται απο τα μηχανιματα τον μπροστα τοιχο και τζαμι να ειναι υπαρκτη μεν αλλα λογο της ανθρωπινης ακουστικης αντιληψης να μην επιρεαζει την ακουστικη σημαντικα. (Ακομα ενα πλεονεκτιμα για τα LEDE!!! ;) )

Ενα κοινο που εχουν ολα τα studio ειναι οτι τα ηχεια τους βρισκονται στην μπροστινη πλευρα. Επειδη νομιζω αναφερθικε στο προηγουμενο post λογο της θεσης των ηχειων (nearfield και εντοιχησμενα) υπαρχουν ανακλασεις απο την επιφανεια του τζαμιου (στην καλυτερη περπτωση) ειναι πραγματικοτητα. Εδω ομως πρεπει να διαχωριστουν οι περιπτωσεις των ανακλασεων. Στην προκειμενη περιπτωση μιλαμε για τις πρωτες ανακλασεις μεσα στην περιοχη του Haas (εως και 20ms). Μια σωστη τοποθετηση των ηχειων θα μας βοηθισει να αποφυγουμε αυτο το προβλημα λογο του οτι η γωνια που σχηματιζει το ηχειο με την ανακλαστηκη επιφανεια υπακουει στους νομους της γεωμετρικης ακουστικης οπου λεει οτι η γωνια προσπτοσης ειναι ιση με την γωνια ανακλασης (ακριβως οπως και το μπιλιαρδο εφοσον δεν βαζεις φαλτσα :P). Οποτε, οπως δεν νομιζω οτι πλεον ειναι προβλημα. Δειτε την παρακατω photo.

Τωρα οσον αφορα τις υπολοιπες ανακλασεις, τοτε αυτες σιγουρα, για τους σχεδιασμους που περιεχουν ανακλαστικες επιφανειες στο πισω μερος,  θα φτανουν σε χρονο μεγαλυτερο απο 20ms (λογο του πηγαινε και μετα του ελα λογο ανακλασης), αρα και δεν μας απασχολουν.

Τελος για τους διαχυτες...

Ειναι γεγονος οτι οι περισοτεροι σχεδιασμοι studio απαιτουν broadband αποροφηση. Παρολα αυτα αντιστοιχα οσον αφορα την διαχυση δεν ισχυει το ιδιο. Η διαχυση στις χαμηλες συχνοτητες δεν ειναι αναγκαια λογο του οτι (οπως εχω αναφερει και σε αλλο post) οσο μικροτερη ειναι η συχνοτητα τοσο μικροτερη ειναι και η κατευθινικοτητα της συγκεκριμενης συχνοτητας. Εκτος αυτου σε χωρους μικροτερους των 250-300 κυβικων μετρων (δλδ διαστασεων ενδικτικα 7x9x3) ειναι πιθανοτερο αυτες οι χαμηλες συχνοτητες να δημιουργουν στασημα κυματα παρα προβληματα διαχυσης (slapback, flutter echo, κλπ). Οποτε δεν θεωρω αναγκαια την χρηση broadband διαχυτων. Αλλωστε απο οσο εχω δει, διαχυτες που να φτανουν τοσο χαμηλα εχω δει μονο σε μεγαλα concert halls οπου εκει λογο της σχεσης του μηκους κυματος και των διαστασεων του χωρου η διαφορα γινεται μεγαλη και τοτε γινεται αναγκαια και η χρηση broadband διαχυτων.

Οποτε για τους σχεδιασμους studio δεν ειναι αναγκαια. Αλλωστε η συχνοτητα Schroeder (η αλλιως cutoff frequency η critical frequency) δηλαδη η συχνοτητα οπου απο εκει πανω στην ουσια μιλαμε για αντιχητικο-διαχυτο πεδιο (βλεπε φωτο) σε χωρους 250-300 κ.μ ειναι γυρω στα 500 με 700Hz. Αρα μιλαμε για μηκη κυματος της ταξεως των 49-68cm…

Καλο θα ηταν οντως καποιος mod να αλλαξει το τιτλο του topic οπως ειπε ο προλαλλισαντας. Ηταν οντως λιγακι αστοχος...

lol σωστα, εκτος βεβαια απο το σημειο με τους διαχυτες :P! Με ολα τα τεχνικα ξεχασα να αναφερω το συμαντικοτερο ερωτημα... τελικα, αν επρεπε να ρωτισουμε ποια θα ηταν η καλυτερη προσεγγιση, τι θα λεγατε; Εγω θετω το εξης ερωτιμα:

στην συγκρουση των τιτανων :P LEDE vs Non-Environment ποια ειναι η καλυτερη λυση...;

Εγω προσωπικα πιστευω οτι και οι 2 περιπτωσεις ειναι εξισου καλες... απο εκει και περα ειναι κυριως θεμα αισθητικης και αν μπορω να πω φιλοσοφιας και τροπου εργασιας... Ο χωρος γινεται εργαλειο για την εργασια και οταν εχουμε να κανουμε με εργαλια ο καθενας επιλεγει αυτο που τον βολευει περισοτερο...

Με αλλα λογια ειναι ενας συμβιβασμος ας πουμε μεταξυ 2 παραλληλων λογικων... Αν προτιμας η μιξη σου να γινεται σε ενα ελεγχομενα ακουστικα περιβαλλον μιας που ο χωρος που προοριζεται να αναπαραχθει ειναι ανευ καποιας συγκεκριμενης ακουστικης συμπεριφορας (LEDE) η αν τελοσπαντον ειναι προτιμοτερο να γινεται σε ενα χωρο οπου η επιδραση του ειναι σχεδον ανυπαρκτη (Non-environment)...

Εγω προσωπικα θα προτιμισω την λυση των LEDE μιας που οπως ανεφερα τα σπιτια τα αμαξια τα clubs δεν φερουν καποια ιδιετερη ακουστικη...

αλλα κατα τ'αλλα ειναι καθαρα θεμα απλης προτιμισης...

PCM81 η TC3000... και τα 2 reverb ειναι :P

p.s. Mod thanx για την αλλαγη ;)

Αυτο που λεει ο PJ ειναι πραγματικοτητα... με την μονη διαφορα οτι ειναι μια υπερβολικη πολυτελεια... Εαν χρησημοποεις εναν τετοιου ειδους διαχυτη για τον χρονικο κατακερματισμο (αν και στην πραγματικοτητα ειναι χωρικος διοτι για να δημιουργηθει ενα στασιμο πρεπει να εχει συχνοτητα οπου το μηκος κυματος να ειναι ακαιρεο πολαπλασιο της διαστασης του χωρου) ωστε να γλυτωσεις 3 απο τα 9 (οπου απο τα 3 μονο το ενα φερει την περισοτερη ενεργεια) ειδη στασιμων που μπορουν να δημιουργηθουν τοτε δεν πιστευω οτι αξιζει τον κοπο... ειναι ογκοδεις, ασυμφορος οικονομικα και γενικα μια ασχημη-χλιδατη επιλογη για καποιον ο οποιος θα διαθεσει ακομα και ενα normal budget...

Αλλωστε οσον αφορα τα στασιμα υπαρχουν 3ων ειδων... τα αξονικα, τα πλαγια και τα εφαπτομενικα... και ολα αυτα x3. Ενα στον αξονα του μηκους, ενα στον αξονα του πλατους και ενα στον αξονα του υψους... αρα μαλλον πως ειναι ασυμφορο...

Τωρα οσον αφορα την περιπτωση που θα εχεις χωρο ο οποιος θα ειναι μετα βιας το minimum των αναγκων ενως LEDE, τοτε η πιο σιγουρη λυση ειναι αληθεια οτι ειναι η Non-Εnvironment. Παρολα αυτα αν εισαι λατρης του 'περισοτερο' ζωντανου χωρου (σε σχεση παντα με την semi-anechoic chamber λογικη του Ν-Ε) τοτε μπορεις να χρησημοποιεισεις μια διευριμενη εννοια του precedense effect (γνωστο και ως Haas effect) μονο που απευθινεται σε φαινομενα αλλιλοεπικαλιψης.

Αυτο λεει οτι εαν 2 ηχοι φτανουν σε χρονο μικροτερο των 20ms και ο δευτερος ειναι μειωμενος κατα 6dB και πανω, τοτε το αυτι τεινει να αποριπτει τον δευτερο ηχο και να μην τον αντιλαμβανεται. Σε αυτη την περιπτωση τωρα... αυτο σημαινει οτι στο μπασταρδεμενο LEDE πρεπει να υπαρχει αποροφιση μαζι με τον διαχυτη (εννοοντας το ενα πανω στο αλλο πχ διαχυτης ντυμενος με αποροφητικο) ωστε οι ανακλασεις να φτανουν στο αυτι αρκετα μειωμενες ωστε να συμβαινει το θαυμαστο φαινομενο της αλληλοεπικαλιψης το οποιο αλλωτε ειναι σωτηριο και αλλωτε μπελας.

Σε αυτη την περιπτωση ομως η εφαρμογη θελει μελετη μεγαλη...

Εγω μετακομιζω σε καινουριο χωρο ο οποιος ειναι 6x4. Το κακο ειναι οτι η εφαρμογη LEDE για μενα ειναι απαγορευτικη οπως καταλαβαινεις (εκτος βεβαια και αν δουλευω στους -4 βαθμους κελσιου ωστε η ταχυτητα του αερα να ειναι μικροτερη :P). Παρολα αυτα θα επιχειρησω αυτη την τελευταια προσεγγιση...

Η τάσεις που υπάρχουν σήμερα υπαγορεύονται σε μεγάλο βαθμό από την μόδα και την αισθητική. Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές σήμερα προσπαθούν να φτιάξουν control τα οποία φαίνονται όμορφα. Οι πελάτες των στούντιο μπορούν άμεσα και εύκολα να αξιολογήσουν αυτό που βλέπουν και να το συνδέσουν με αυτά που νομίζουν ότι θα ακούσουν. Δεν θέλω να ξενερώσω όσους με ενδιαφέρον παρακολουθούν το post αλλά να ισορροπίσω λίγο το θέμα.

Τα Diffractal δημιουργούν στασιμα τα οποία αλληλεπιδρούν με τα υπάρχοντα και φυσικά έχουν ένα συντελεστή απορρόφησης. Η αξία της τοποθέτησή του έχει να κάνει με την συνεκτίμηση αισθητικής, κόστους, διαθέσιμου χώρου και φυσικά κατά πόσο μπορεί να λειτουργήσει σε συγκεκριμένο χώρο.

Με εκπλήσει ευχάριστα το πόσο "άρρωστοι" είστε, η περίοδος που ένιωθα μοναξιά έχει σίγουρα περάσει.

                                                                                                      Γιάννης